T.C. YARGITAY 12. HUKUK DAİRESİ



E. 1999/11398
K. 1999/12463
T. 18.10.1999
• BONODA KEFALET ( Adi Kefalet Hükümleri Uygulanamayacağı )
• AVAL ( Bononun Kefil Şerhi ile İmzalanması )
• MÜTESELSİL BORÇLU ( Aval Veren Kişi )
6762/m.613
2004/m.169

ÖZET : Bononun kefil şerhi ile imzalanması borçlunun aval veren kişi olarak nitelendirilmesine engel teşkil etmeyeceğinden diğer borçlu ile birlikte TTK.nun 613. maddesi gereğince alacaklıya karşı müteselsilen borçludur. Bono niteliğinde olan kambiyo senedinin kefil adı altında imzalanması halinde adi kefalet hükümleri uygulanmaz.

DAVA: Merci kararının müddedi içinde temyizen tetkiki alacaklı vekili tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye 11.8.1999 tarihinde gönderilmiş olmakla okundu ve gereği görüşülüp düşünüldü:

KARAR: Muteriz borçlu İ. kambiyo senedi niteliğinde olan bonoyu kefil şerhi ile imzalamış olup aval veren durumundadır. Kefil ibaresinin konulması aval veren kişi olarak nitelendirilmesine engel teşkil etmeyeceğinden diğer borçlu ile birlikte TTK.nun 613. maddesi gereğince alacaklıya karşı müteselsilen borçludur. Bono niteliğinde olan kambiyo senedinin kefil adı altında imzalanması halinde adi kefalet hükümleri uygulanmaz. Borçlu itirazın reddine karar verilmek gerekirken yazılı gerekçe ile kabulü isabetsizdir.

SONUÇ: Alacaklı vekilinin temyiz itirazının kabulü ile merci kararının yukarıda açıklanan nedenle İİK. 366. ve HUMK. 428. maddeleri uyarınca BOZULMASINA, 18.10.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi.


Karara göre bonoyu "kefil" sıfatı ile imzalayan "avalist" tir.


Müracaat hakkının kullanılabilmesi için gerekli şartlar:

Hamil, muhataba başvurup da, muhatap poliçeyi kabul etmediği ve ödemediği takdirde hamilin, diğer poliçe borçlularına başvurması bazı maddi ve şekli şartların gerçekleşmesine bağlıdır.
a-Müracaat hakkının kullanılabilmesi gerekli maddi şartlar
Hamilin, müracaat hakkını kullanabilmesi için senedin vadesinin gelmiş olması ve senedi muhataba ödeme için ibraz etmesi, poliçe meblağını muhatabın ödememesi gerekir. Muhatap, poliçeye kabul şerhini koymamış ise poliçenin borçlusu değildir.
b-Müracaat hakkını kullanabilmesi için gerekli şekli şartlar
Müracaat hakkını kullanabilmesi için poliçenin kabul edilmedi veya ödenmediği hususunun belgelenmesi gerekir.
i-Protesto keşidesi: Hamil, poliçenin kabul edilmediğini veya ödenmediğini kabul etmeme veya ödememe protestosu düzenleyerek belgeler.
ii-Protesto keşidesine gerek olmaması
• Keşideci, ciranta yahut aval veren kimse senet üzerine “masrafsız iade”, “protestosuz” kayıtlarını veya bunlara benzer herhangi bir ibareyi koyarak imzalamak suretiyle hamili müracaat hakkını kullanmak için kabul etmeme veya ödememe protestosu çekmekten muaf tutabilir.
• Kabule arzı yasak edilmiş poliçe için kabul etmeme protestosu çekilemez. Bununla beraber, hamil ödememe protestosu çekmek mecburiyetindedir. Ödememe protestosu çekilmedikçe müracaat hakkı kullanılamaz.
• Cirantalar poliçeye, poliçenin ödenmemesinden sorumlu olmayacaklarına ilişkin kayıt koyabilirler. Bu takdirde ilgili cirantaya müracaat edilemeyeceği için onun yönünden ödeme protestosu keşide edilmesi gerekmez. Diğer cirantalara müracaat için protesto keşide edilir.
• Poliçeyi kabul etmiş olsun olmasın muhatap veya kabule arzı yasak edilen bir poliçenin keşidecisinin iflas etmesi


• Protestoda, bunu çeken kimsenin adı ve soyadı veya ticaret ünvanı,
• Protesto çekilen kimsenin adı ve soyadı veya ticaret ünvanı bulunmalıdır.
• Poliçeyi kabul etmeyen muhatap hakkında çekilecek protestoya, kabul etmeme keyfiyeti vs yazılabilir.
• Muhataba müracaat yapıldığı yer ve gün de protestoya kaydedilir.
• Poliçede bunu düzenleyen noterin imzası bulunur.
• Bazı istisnai haller de ortaya çıkabilir. Mesela, muhatap kısmi ödemede bulunmuş olabilir. Bunun protestoda gösterilmesi gerekir.
• Protestoyu noter düzenler.
Noter tarafından imza edilen protesto kanuna uygun olarak tanzim edilmediği veya içindeki kayıtlar yanlış olduğu takdirde dahi muteber sayılır.

F-Protesto keşidesinin sonuçları

Kabul etmeme protestosu keşide etmeyen hamilin müracaat hakkı düşmez. Bu kurala istisna getirilmiştir: Görülmesinden itibaren belli bir süre içinde ödenecek poliçelerle, kabule arzı mecburi olan poliçelerde kabul etmeme protestosu çekilmemesi müracaat hakkını düşürür.
Buna karşılık kabul etmeme protestosu keşide etmek bazı avantajlar sağlar. Hamil, müracaat hakkını kullanabilmek amacıyla ödememe protestosu çekmek mecburiyetinden kurtulur; ayrıca vadeden önce poliçe borçlularına müracaat etmek imkanı kazanır.
Ödememe protestosu keşide edilmediği hallerde ise, hamil müracaat hakkını kaybeder.