YARGITAY
9. HUKUK DAİRESİ
E. 2007/16878
K. 2007/30923
T. 22.10.2007
• İŞE İADE TALEBİ ( Davacının Geçmişte Yasadışı Örgüt Üyesi Olması Davalı İşveren Açısından İş İlişkisinin Devamı İçin Gerekli Olan Güvenin Sarsılmasına Yol Açtığı - Feshin Geçerli Nedene Dayandığından Reddi Gereği )
• HAKLI / GEÇERLİ FESİH ( Davacının Geçmişte Yasadışı Örgüt Üyesi Olması Davalı İşveren Açısından İş İlişkisinin Devamı İçin Gerekli Olan Güvenin Sarsılmasına Yol Açtığı - İşe İade Talebinin Reddi Gereği )
• GÜÇLÜ ŞÜPHE ( Davacının Geçmişte Yasadışı Örgüt Üyesi Olması Davacının Görev Yaptığı Bölgede Terör Olaylarının Artması ve Davalı İşveren Açısından İş İlişkisinin Devamı İçin Gerekli Olan Güvenin Sarsıldığı - İş Sözleşmesinin Feshinin Geçerli Nedenle Yapıldığı )
• YASADIŞI ÖRGÜT ÜYESİ OLMA ( Davacının Görev Yaptığı Bölgede Terör Olaylarının Artması ve Davalı İşveren Açısından İş İlişkisinin Devamı İçin Gerekli Olan Güvenin Sarsıldığı - İş Sözleşmesinin Feshinin Geçerli Nedenle Yapıldığı )
• ŞÜPHE FESHİ ( Ciddi Önemli ve Somut Olayların Haklı Kıldığı Şüphe Güven Potansiyeline Sahip Olmaksızın İfa Edilemeyecek İş İçin İşçinin Uygunluğunu Ortadan Kaldırdığından Şüphe Feshi İşçinin Yeterliliğine İlişkin Fesih Türü Olduğu )
• İŞÇİNİN YETERLİLİĞİNE İLİŞKİN FESİH ( Ciddi Önemli ve Somut Olayların Haklı Kıldığı Şüphe Güven Potansiyeline Sahip Olmaksızın İfa Edilemeyecek İş İçin İşçinin Uygunluğunu Ortadan Kaldırdığından Şüphe Feshinin Olduğu )
4857/m.18,21
ÖZET : Davacı, feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini istemiştir. Davalı işveren, davacının geçmişten gelen sabıkası ve özellikle yasadışı örgütle bağlantısı nedeni ile güvenlik önlemi olarak iş sözleşmesini feshetmiştir. Ciddi, önemli ve somut olayların haklı kıldığı şüphe, güven potansiyeline sahip olmaksızın ifa edilemeyecek iş için işçinin uygunluğunu ortadan kaldırdığından, şüphe feshi, işçinin yeterliliğine ilişkin fesih türü olarak gündeme gelecektir. Davacının geçmişte yasadışı örgüt üyesi olması, davacının görev yaptığı bölgede terör olaylarının artması ve demiryolu ulaşımının da hedefte bulunması, davalı işveren açısından iş ilişkisinin devamı için gerekli olan güvenin sarsıldığı, elverişli objektif olay ve vakıalara dayanan güçlü bir şüphenin bulunduğu anlamına gelmektedir.
Davacının iş sözleşmesinin feshinin geçerli nedenle yapıldığı kabul edilmelidir. Davanın reddi yerine yazılı şekilde kabulü hatalıdır.
DAVA : Davacı, feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini istemiştir. Yerel mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.
Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Davalı işyerinde aralıklı 1976 yılından beri çalışan davacı işçi iş sözleşmesinin haksız feshedildiğini belirterek, işe iadesine ve boşta geçen süre ücret alacağına karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı işveren vekili, davacı hakkında arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması sonucu, geçmişte terör örgütüne yardım ve yataklıktan ceza aldığının saptandığını, kamu hizmetlerinden yasaklı bulunduğunu, iş sözleşmesinin doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışları nedeni ile haklı nedenler feshedildiğini savunmuştur.
Mahkemece, davacının geçmişte sabıkasının olmasının doğruluk ve bağlılığa uymayan davranış olarak kabul edilemeyeceği, davacının aynı işyerinde çalışması sırasında müsnet suçtan yargılandığı, bu güne kadar belirtilen nedenle iş sözleşmesinin feshedilmediği, uzun süre sonra feshinin de iyi niyet ve hakkaniyete uygun olmadığı gerekçesi ile davanın kabulü ile karar verilmiştir.
Belirtmek gerekir ki, istek 4857 sayılı İş Kanunu'nun 18-21 maddelerinde düzenlenmen iş güvencesi hükümleri kapsamında değerlendirilmesi ve hükmün aynı yasanın 21. maddesi uyarınca feshin geçersizliğine ve bunun sonucuna bağlanan işe başlatmama tazminatı ve boşta geçen süre ücret alacaklarının belirlenmesine şeklinde kurulması gerekirken, kararın infazında tereddüt yaratacak şekilde ve anılan maddedeki usule aykırı olarak karar verilmesi hatalıdır.
4857 sayılı İş Kanunu'nun 18. maddesinde "Otuz ve daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işverenin, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin ve işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorunda olduğu" belirtilmiştir.
Dosya içeriğine göre davacı hakkında 1985 yılında ... örgütüne yardımcı olmak ve yataklık yapmak suçlarından hakkında soruşturma yapıldığı, ancak takipsizlik kararı verildiği, ancak daha sonra Yasadışı ... örgütü üyesi olmak suçundan 08.03.1994 tarihinde tutuklandığı, hakkında kamu davası açıldığı, Diyarbakır 1 nolu Devlet Güvenlik Mahkemesi'nin 31.05.1 995 gün ve 300-261 sayılı ilamı ile 3 yıl 9 ay AHC ile cezalandırıldığı,
3 yıl süre ile kamu hizmetinden yasaklanmasına karar verildiği, davalı işverenin özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesinde terör olaylarının artması ve hedefler arasında demiryolu ulaşımının bulunması üzerine, çalışan personeli hakkında arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması yaptığı, bu soruşturma sonucu davacının geçmişten gelen yasadışı örgüt üyesi olması ve işyerinde çalışmasının sakıncalı görülmesi üzerine iş sözleşmesini feshettiği anlaşılmaktadır.
Davalı işveren, davacının geçmişten gelen sabıkası ve özellikle yasadışı örgütle bağlantısı nedeni ile güvenlik önlemi olarak iş sözleşmesini feshetmiştir. Bu fesih Alman Hukukunda ve Alman Federal Mahkemelerinde şüphe feshi olarak adlandırılmaktadır. Böyle bir fesihte, işverenin işçisine karşı duyduğu şüphe, aralarındaki güven ilişkisinin zedelenmesine yol açmaktadır,
işverenden katlanması beklenemeyecek bir şüpheden dolayı,
işçinin iş ilişkisinin devamı için gerekli olan uygunluğu ortadan kalktığından, güven ilişkisinin sarsılmasına yol açan şüphe,
işçinin kişiliğinde bulunan bir sebeptir. Ciddi, önemli ve somut olayların haklı kıldığı şüphe, güven potansiyeline sahip olmaksızın ifa edilemeyecek iş için işçinin uygunluğunu ortadan kaldırdığından, şüphe feshi, işçinin yeterliliğine ilişkin fesih türü olarak gündeme gelecektir. Davacının geçmişte yasadışı örgüt üyesi olması, davacının görev yaptığı bölgede terör olaylarının artması ve demiryolu ulaşımının da hedefte bulunması, davalı işveren açısından iş ilişkisinin devamı için gerekli olan güvenin sarsıldığı, elverişli objektif olay ve vakıalara dayanan güçlü bir şüphenin bulunduğu anlamına gelmektedir. Davacının iş sözleşmesinin feshinin geçerli nedenle yapıldığı kabul edilmelidir. Davanın reddi yerine yazılı şekilde kabulü hatalıdır.
4857 sayılı İş Yasasının 20/3 maddesi uyarınca Dairemizce aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
SONUÇ : Yukarda açıklanan gerekçe ile;
1 ) Mahkemenin kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2 ) Davanın REDDİNE,
3 ) Harç peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
4 ) Davacının yapmış olduğu yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına, davalının yaptığı 20.00 yargılama giderinin davacıdan tahsili ile davalıya ödenmesine,
5 ) Karar tarihinde yürürlükte bulunan tarifeye göre 450- YTL ücreti vekaletin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6 ) Peşin alınan temyiz harcının isteği halinde davalıya iadesine, kesin olarak, 22.10.2007 gününde oybirliği ile karar verildi.