Kooperatifler kanunu 53. madde hükmüne göre " Genel kurul tarihinden itibaren bir ay içinde " kooperatif genel kurulunun iptalini dava edebilirsiniz.
Ancak "Mutlak butlan" iddiası için "Bir aylık hak düşürücü süreler işlemez"
KK. "Usulsüz çağrı (belli şartlarda),olağan üsü karar nisabı gibi özel nitelikli maddelerinde hak düşürücü süreler işlememektedir.(Örn 31,46,52 ve 53. maddeler )
KK. 52. madde hükmüne göre "Ortakların sorumluluklarının ağırlaştırılması ve ek deme yükümlülükleri ile ilgili kararlar bütün ortakların 3/4 ünün rızasını gerektirir."
Ana sözleşme değişikliği için de özel nisap gerekmektedir.KK 51. maddesine göre " ana sözleşme değişikliklerinde fiilen oy kullanan ortakların 2/3 çoğunluğu gerekir"
Yine de sorunuzu tam anladığımı söyleyemem.
Siz "Genel Kurul iptali " hakkında mı yoksa "Ortaklıktan çıkarılma hakkında " mı soru yöneltiyorsunuz?
Çünkü dava açma süreleri ve uygulanacak prosedür iki konu için farklıdır.
Genel kurul İptali davalarında
-Ortak genel kurula katılmış ve fakat görüşülen bu maddelere muhalefet şerhi düşmemişse dava hakkı için KK 53. made/1 fıkrasında şartların oluşması gerekir.
Öncelikle Kooperatifler kanunu'nu okumanızda fayda görmekteyim.Yine KK.98. maddenin yollamasıyla TTK şirketlerle ilgili bölümlerinin de size yardımcı olacağını düşünüyorum.
Saygılarımla
T.C.
YARGITAY
11. HUKUK DAİRESİ
E. 2002/10680
K. 2003/3057
T. 31.3.2003
• KOOPERATİF GENEL KURUL KARARI ( Davacının Kooperatif Genel Kurul Kararının Geçersizliğinin Tespiti ile İptaline Karar Verilmesini Talep ve Dava Etmesi )
• GENEL KURUL ( Davacının İddiası Genel Kurulda Karar Nisabına Uyulmaması Olduğuna Göre Bu Davanın Bir Aylık Hak Düşürücü Süre İçerisinde Açılmasına Gerek Bulunmaması )
• KARAR NİSABI ( Davacının İddiası Genel Kurulda Karar Nisabına Uyulmaması Olduğuna Göre Bu Davanın Bir Aylık Hak Düşürücü Süre İçerisinde Açılmasına Gerek Bulunmaması )
• HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE ( Davacının İddiası Genel Kurulda Karar Nisabına Uyulmaması Olduğuna Göre Bu Davanın Bir Aylık Hak Düşürücü Süre İçerisinde Açılmasına Gerek Bulunmaması )
• BATILLIK İDDİASI ( Davacının Batıllık İddiasının İncelenerek Hasıl Olacak Sonuca Göre Bir Karar Verilmesinin Gerekli Olması )
1163/m.45,49,51,52
818/m.19,20
ÖZET: Davacının iddiası genel kurulda 1163 S.K.nun 51.maddesine göre karar nisabına uyulmamış olduğu noktasında toplanmış bulunmasına göre bu davanın bir aylık hak düşürücü süre içerisinde açılmasına gerek bulunmamaktadır. O halde mahkemece işin esasına girilerek, davacının batıllık iddiasının incelenerek hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekir.
DAVA : Taraflar arasında görülen davada İzmir Asliye 2. Ticaret Mahkemesi'nce verilen 04.07.2002 tarih ve 2001/834-2002/658 sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü :
KARAR : Davacı vekili, müvekkilinin davalı kooperatif üyesi olduğunu, 21.05.2000 tarihli genel kurulda aidatın tespitine ilişkin kararın gereken oy çokluğu ile alınmadığını ileri sürerek, genel kurul kararının geçersizliğinin tespiti ile iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, toplantının başlamasından sonra bazı ortakların toplantıyı terk ettiğini, başlangıçtaki toplantı nisabının düştüğü, bu nedenle karar nisabının yerinde olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma ve dosyadaki belgelere göre, genel kurul kararının iptali davasının bir ay içerisinde açılması gerektiği, davacının bu süreyi geçirmiş olduğu gerekçesiyle, yasal sürede açılmayan davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı davacı vekili temyiz etmiştir.
Dava, davalı kooperatifin 21.05.2000 tarihinde yapılan genel kurulunda 1163 Sayılı Kooperatifler Kanununun 51.maddesinde düzenlenen karar nisabına uyulmamış olması nedeniyle genel kurulun 5.maddesinde alınan kararın geçersizliğinin tespiti istemine ilişkindir.
1163 S.K.nun toplantı yeter sayısına ilişkin 45, temsile ilişkin 49, kararların geçerliliğine ilişkin 51 ve ortakların paylarının artırılmasına ilişkin 52. maddelerindeki hükümler emredici nitelikte olduğundan, bu hükümlere aykırılık teşkil eden genel kurul kararları, B.K.nun 19 ve 20. maddeleri hükümleri gereğince, mutlak butlanla sakattırlar ve iptalleri için açılacak davalarda genel kurulda muhalefette bulunmuş olma şartı aranmayacağı gibi, bir aylık hak düşürücü süre içinde açılmış olmaları da dinlenmeleri yönünden zorunlu değildir.
Somut olayda davacının iddiası genel kurulda 1163 S.K.nun 51.maddesine göre karar nisabına uyulmamış olduğu noktasında toplanmış bulunmasına göre bu davanın bir aylık hak düşürücü süre içerisinde açılmasına gerek bulunmamaktadır. O halde mahkemece işin esasına girilerek, davacının batıllık iddiasının incelenerek hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 31.03.2003 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
T.C.
YARGITAY
11. HUKUK DAİRESİ
E. 2002/6041
K. 2002/10788
T. 25.11.2002
• KOOPERATİF GENEL KURULU TOPLANTISI ( Kooperatif Genel Kurulunun Merkezinden Başka Bir Yerde Yapılmasının Çıkan Olaylar Nedeniyle Bir Zorunluluktan Kaynaklandığının Anlaşılması )
• GENEL KURULUN BAŞKA YERDE TOPLANMASI ( Kooperatif Genel Kurulunun Merkezinden Başka Bir Yerde Yapılmasının Çıkan Olaylar Nedeniyle Bir Zorunluluktan Kaynaklandığının Anlaşılması )
• TOPLANTIYA ÇAĞRIDA USULSÜZLÜK ( Çağrıda Usülsüzlük Nedeniyle Toplantıya Katılamayan Ortakların Alınan Kararların İptalini İsteyebilmesi )
• GENEL KURUL KARARLARININ İPTALİ ( Kooperatif Genel Kurulunun Zorunluluk Nedeniyle Başka Bir Yerde Yapılmışsa Salt Bu Neden Alınan Kararların İptalini Gerektirmemesi )
• ORTAKLARA EK ÖDEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ GETİRİLMESİ ( Kişisel Sorumluluğu Gerektiren Yükümlülükler İçin 1163 Sayılı Kanunda Belirtilen Nisaba Ulaşılmasının Gerekmesi )
• İPTAL DAVASI ( Ana Sözleşme ve Kanun İle İyiniyet Kurallarına Aykırı Bir Durumun Bulunması )
• ANA SÖZLEŞME VE KANUN İLE İYİNİYET KURALLARINA AYKIRILIK ( Bu Durumda İlgili Ortağın İptal Davası Açma Hakkının Bulunması )
1163/m.31,46,52,53
ÖZET : Kooperatif genel kurulu zorunluluktan dolayı kooperatif merkezinden başka bir yerde yapılmışsa, salt bu neden genel kurulda alınan kararların iptalini gerektirmez, çağrıda usulsüzlük varsa toplantıya katılamayan ortaklar alınan kararlarda kanuna,ana sözleşmeye yada iyiniyet kurallarına aykırılık nedeniyle iptal davası açabilir. Bilanço açığının kapanması veya ortakların kişisel sorumluluklarının artırılmasına yani ek ödeme yükümlülüğü getirilmesine ilişkin kararlarda 1163 s.yasanın 52.maddesindeki nisap aranır.
DAVA : Taraflar arasında görülen davada Karabük Yenice Asliye Hukuk Mahkemesi’nce verilen 17.04.2002 tarih ve 2001/113-2002/20 sayılı kararın Yargıtay’ca incelenmesi davalı Koop. Temsileri tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi Ahmet Susoy tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
KARAR : Davacılar vekili, müvekkillerinin davalı kooperatif ortağı olup, davalı kooperatif genel kurulunun 7.4.2001 tarihli toplantısının 15 gün sonraya ertelendiğini, 13.05.2001 tarihinde yapılan toplantının bu kez kooperatif merkezinden başka yerde Yenice Belediyesi düğün salonunda toplandığı, müvekkillerinin gündeme madde eklenmesine ilişkin önergelerinin oylanmadan, bu sefer genel kurulun ikinci kez ertelendiğini, bu tarihten sonra 15.07.2001 tarihli genel kurulun yine kooperatif merkezi dışında toplandığı, bu tarihten önce 21.05.2001 tarihinde gündeme madde eklenmesine ilişkin gönderilen ihtarnameye rağmen, yapılan toplantının 13.05.2001 tarihli toplantının devamı olduğu ve ilk 5. maddenin görüşüldüğü gerekçe gösterilerek, istenilen hususların gündeme alınmasının oylanmadığını ve bu arada çıkan arbede esnasında 94 ortağın iştiraki ile başlayan toplantıya 49 ortağın iştimali ile devam edilip, bir takım kararlar alındığını, ortaklardan alınacak kooperatif kesintilerinin Kooperatifler Kanunu’nun 52. maddesindeki nisap aramaksızın %4’ten %7’ye çıkartıldığını belirterek, Kooperatifler Kanunu’nun 43,45,46 ve ana sözleşmenin 59, 60 ve 62. madde hükümlerine aykırı olarak yapılmış olan 15.07.2001 tarihli genel kurulun ve bu genel kurulda alınan kararların iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı Kooperatif temsilcisi, yapılan genel kurulun yasa ve ana sözleşmeye uygun olduğunu belirterek, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, dosyadaki kanıtlara göre, 15.07.2001 tarihli genel kurulun Kooperatifler Kanunu’nun 98. maddesi yollamasıyla, TTK.nun hükümleri uyarınca kooperatif merkezinde yapılmalı iken,i ilçe merkezinde yapıldığı, davacıların Kooperatifler Kanunu’nun 46/3. maddesine uygun olarak talep ettikleri hususların gündeme alınmadığı ve oylanmadığı, ortaklardan yapılan kesintilerin %4’den %7’ye çıkartılabilmesi için 1163 sayılı Yasa’nın 52/1. maddesi yarınca gereken 3/4 çoğunluğun kabulü koşulunun gerçekleşmediği gerekçeleriyle, davanın kabulü ile davalı kooperatifin 15.07.2001 tarihli genel kurul toplantısının ve bu toplantıda alınan kararların iptaline karar verilmiştir.
Karar, davalı kooperatif temsilcilerince temyiz edilmiştir.
Dava,kooperatif genel kurul kararının iptali istemine ilişkindir.
Mahkemece,genel kurul toplantısının kooperatif merkezinden başka bir yerde toplanması başlı başına anılan genel kurulun iptalini gerektirir bir husus olarak yorumlanmışsa da, salt çağrıdaki usulsüzlük,sadece toplantıya katılamayan ortaklara iptal davası açma hakkı verir ve alınan kararların kanuna veya ana sözleşme hükümlerine yada iyi niyet kurallarına aykırılığı kanıtlanmaksızın alınan kararların iptaline karar verilemez. Kaldı ki, dosyada yapılan incelemeden genel kurulun kooperatif merkezinden başka bir yerde yapılmasının çıkan olaylar nedeniyle bir zorunluluktan kaynaklandığı da anlaşılmaktadır. Böyle bir durumda, genel kurulun kooperatif merkezinden başka bir yerde yapılması genel kurulda alınan kararların iptalini gerektirmez. Davacı ortakların gündem maddelerinin görüşülmesinden önce gündeme madde ilavesini talep etme hakları 1163 sayılı Kanun’un 46/3.maddesi uyarınca mevcut olduğu gibi, gündem maddeleri dikkate alındığında, davacıların gündeme madde eklenmesini talep etmelerine dahi gerek olmaksızın, her bir maddenin görüşülmesi esnasında istedikleri hususlarda istedikleri teklifleri görüşmeye açıp, oylamaya sunma imkanlarının mevcut olmasına göre,bu hususunda iptale gerekçe alınması doğru değildir. Mahkemece, iptale gerekçe olarak alınan bir diğer husus, ormanda çalışan ortaklardan yapılan %4 kesintinin %7’ye çıkarılmasına ilişkin kararın 1163 sayılı Kanun’un 52/1.maddesinde öngörülen nisapla alınmamış olduğudur. Böyle bir sonuca varılabilmesi için, alınan kesintinin artırılmasına ilişkin olarak alınan kararın 1163 sayılı Kanun’un 31.ve 52.maddelerinde açıklandığı gibi, yalnız bilanço açığının kapanmasına veya kooperatif ortaklarının kişisel sorumluluklarının artırılmasına yönelik olması gerekir. Mahkemece, gündemin 7. maddesinde görüşülen bu hususunun yukarıda tanımını bulan ek ödeme mahiyetinde olup, olmadığı araştırılmaksızın yazılı şekilde noksan inceleme sonucu hüküm tesisi hatalı olmuş ve kararın açıklanan nedenlerle davalı kooperatif yararına bozulması gerekmiştir.
SONUÇ : Yukarda açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davalı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 25.11.2002 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.