Belirli olguları kavrayabilmenin en iyi yolu o olguların tarihsel gelişimlerini bilmekten geçer. Bir olayın tarih boyunca ne gibi değişiklikler gösterdiğini, çağdan çağa ve tolumdan topluma değişen şekillerini araştırmadan şimdiki durumunu kavrayabilmek ve bu durumu yeterince değerlendirebilmek zordur. Kültürel bir olgu olan ve toplum tarafından belirli kurallara bağlanan evlilik kurumu ve evlenme, hukukumuza göre evlenmek isteyen bir erkekle bir kadının yetkili evlendirme memuru önünde gerçekleştirdikleri bir sözleşme ile oluşan bir kurum ve bir işlemdir.

Evlenmeyi belirli bir kurala, belirli bir prosedüre bağlamak, biyolojik bir olgu olan seksüaliteyi toplumsallaştırır ve onu kültürel bir olay durumuna getirir. İnsanların seksüel yaşamını hayvanlarınkinden ayıran ve bu yaşama bir tarihsellik kazandıran bu toplumsallaştırma eylemidir.

Seksüel yaşamın toplumsallaştırılması ve ahlaki ve hukuki bir kurum olarak belirli koşullara bağlanması belirli tabulara ve belirli yasaklara yol açmıştır.

Neredeyse, evlilik kurumunun tarihsel gelişimi ataerkil bir yapı göstermektedir, çok eşlilik, cariyeleri istediği gibi kullanmak, erkeklere büyük bir imtiyaz sağlamaktadır diye yazacaktım, ama vazgeçtim, çünkü üzerinde durmak istediğim asıl konu evlenme akdinin tarihi gelişimi.

Evet, yürürlükteki mevzuatımıza göre evlenme olgusu evlenmek isteyen kişilerin evlenme memuru önünde evlenmek istediklerini belirtmeleri ve memurun bu durumu açıklaması ile oluşur. Bu durum diğer birçok dünya ülkesinde de söz konusudur.

Peki bu her zaman ve her yerde böyle miydi veya böyle mi? Cevap hayır.

Birkaç örnek:

Mesafeli evlenme/nikah (Ferntrauung) İkinci Dünya Savaşı sırasında Hitler Almanyas’ında gerçekleştirilen evlenmeler. Damat cephede ise ve törene gelemiyecek durumda ise bu türden evlilik yapılırdı. Koşullar: Damadın, tabur komutanına evlenme isteğini bildirmesi, ‘Ari’ ırkından olduğunu yemin yerine beyanla bildirmesi ve başkomutanlığın izni. Bu koşullar gerçekleştiğinde evlenme işlemleri memlekette bir sonuca vardırılırdı. Bu evlilikler halk arasında çelik miğfer evliliği (Stahlhelmtrauung) olarak adlandırılıyordu, çünkü evlenme merasimi sırasında damadın yerine bir miğfer konuyordu.

Ölü Nikahı(Leichentrauung): Hitler’in 1941 senesindeki bir genelgesine göre cephede ölen askarlerin de nikahları kıyılabiliniyordu, eğer çiftler ölümden önce evlenmeyi düşünüyor idiyseler. Bu evliliğin gayesi doğacak çocukların babasız kalmalarını önlemek ve geride kalan nişanlıya birtakım sosyal haklar tanımaktı.

Ölü Boşanması (Totenscheidung): Ölü nikahına paralele olarak bir de ölü boşanması vardı Hitler Almanya’sında. Savcılığın vereceği bir dilekçe sonucu gerçekleşebilecek bu boşanmanın daha doğrusu devlet tarafından boşamanın gayesi, bir şehidin anısına yakışır bir hayat sürmeyen iffetsiz bir dulun sosyal yardımlardan ve miras hakkından faydalanmasını önlemekti.

Tarihteki diğer evlenmeler:
Vekil vasıtası ile evlenme(Trauung per Stellvertreter): Burada da damat evlilik merasimi sırasında hazır bulunmuyordu. Damadın yerine başka birisi ona vekillik ediyordu. Alman Kral’ı I.ci Maximilian’ın 1490 senesinde evlenmesi bu türden bir evliliktir. Evlilik Kralın temsilcisinin, uyuyan 13 yaşındaki gelinin yatağına, bacağını dizine kadar sokması ile gerçekleşmiştir.
Diğer bir örnek Marie Antuanet’in XVI. Ludwig ile evlenmesidir. Viyana’da gerçekleştirilen bu merasimde o zamalar daha kral olmamış olan Ludwig’e kardeşi vekillik etmiştir.

Handschuhehe(eldiven evlenmesi):
Bu türden evlenmelere diğer bir örnek, vekil vasıtası ile evlenmenin bir türü olan Eldiven evlenmesi veya eldiven düğünüdür (Handschuhehe, oder Handschuhhochzeit ) Burada da damada başkası vekillik etmektedir. Bu evliliğin eldiven evlenmesi diye adlandırılmasının sebebi temsilcinin temsil yetkisini belirtmek için verdiği eldivendir.

Ne dersiniz, bugün mevzuata uymayan günün birinde mevzuata uygun olur mu? Bu soruyu sormamın sebebi bundan birkaç gün önce okuduğum ve aradığım halde bir türlü bulamadığım, ‘Evlenmenin internet üzerinden olup olamıyacağı’ konusu.

Saygılarımla