Sayın meslektaşlarım,
Bir meslektaşım ile yaptığımız sohbet sonucunda HUMK 355-362 maddelerinde düzenlenen "Resen Yemin " husususun ihsas-ı rey olabileceğine dair sonuca ulaştık.
Aslen,dava sonuna kadar hakimin dava ile ilgili görüşlerini açıklaması ve şahsi kanaatini bildirmesi hukukumuzda yasaklanmışsa da (Ki ben görüş alışverişini yasaklamanın yada dava ile ilgili hakimin düşüncesini öğrenmek ve bundan onu sorumlu tutmanın hukuku kısırlaştırdığı kanısındayım) usul hukukumuzda bazı şartların varlığı halinde hakime resen yemin teklif etmek takdirinin tanındığını görüyoruz.

Şartlar incelendiğinde "Davasını kati delillerle ispat edememiş ve sunduğu delillerin iddia edilen hususların ispatı için yeterli olmamış " tarafa resen yemin teklif etmek hususunda takdir hakkı tanınıyor.Yine aynı hükümlerde bu yemini teklif etmek hakkı "Muhakemenin hitamında mümkün" olduğu belirtiliyor.

Yine HUMK 29. madde hükmünde
"Hakimin iki taraftan birine yol göstermesi veya nasihat etmesi durumunda " reddedilebileceği belirtiliyor.

HUMK 355 ile HUMk 29 .maddeleri birlikte değerlendirildiğinde farklı sorunların birlikte doğmasına sebeb olacağı inancındayım.

1-Her ne kadar yasada,"kesin delillerle ispatlanmamış " hususlarda resen yemin teklifi yapılabiliyor ise de günümüzde pek az davanın kesin delillerle ispatlandığı düşünüldüğünde maddenin pek çok davaya uygulanabildiği/bileceği hususunu gözardı etmememiz gerekiyor.

Benim yorumuma göre hakimin delil yaratarak (kimse alınmasın;Hakim delili kanuna dayanarak yaratmaktadır) üstelik kesin delil olduğu hususu kanunlarda düzenlenen böyle bir takdir hakkının varlığı, aslında hukuki olduğu kadar hukukun arzu etmediği sorunlara yol açacağını düşünüyorum.

"İşinde uzmanlaşmış,konunun kesin sınırlarını çok iyi bilen,gerek usul gerekse kanun hükümlerini yalamış yutmuş " hakimler tarafından uygulanmasında hiç bir sakıncası olmayan bu usul kuralının davanızda birden bire kesin delil olarak karşınıza çıktığında ne yapacaksınız?

2-Taraf "Davam ispatlanmıştır,kabul edilsin " demesine rağmen,dava hakiminin "Yok siz davanızı bana göre ispatlayamadınız o yüzden size resen yemin teklifinde bulunuyorum " şeklinde beyanı HUMK 29. maddede belirtilen "hakimin taraflardan birine yol göstermesi " kavramına girebilir mi ?

Ya da yemin edildikten sonra karşı taraf "HUMK 29 aykırı olarak hakim görüş beyan etti yol gösterdi,reddi hakim talebinde bulunuyorum " dediğinde ne yapılmalı?

Taraf talebinde haksız mı ?

3-Ben davamı ispatladığımı düşünüyor iken ve yemin deliline de dayanmamışken,hakimin resen yemin teklif etmesinde ortaya çıkan durum gerçekten gariptir.

Çünkü ben kanunen bana tanınan yemin teklifinde bulunmak hakkım var iken,bu hakkımı kullanmamış ve yemin deliline dayanmamışsam;"hakimin kendisine tanınan hak doğrultusunda yemin teklifinde bulunması yol gösterici nitelikte bir davranış değil midir?

"Ben davanızı kabul edemiyorum.Bana göre davanızı ispatlayamadınız bu yüzden size yemin teklif ediyorum-karşı tarafa yemin teklif ediyorum " şeklinde bir yorum doğmayacak mıdır?

3-Yargıtay bozma kararların da sık sık"Davacının her türlü yasal delil demekle yemin deliline dayandığı anlaşılmaktadır.Yemin teklif etmek hakkının ...BOZULMASINA " şeklindeki kararlar da bana göre usule aykırı olmalıdır.

Evet bu delile dayandım ancak bu delili kullanmadan davamı ispatladığımı düşünüyorum.Tüm delillerim bana göre toplandı ve karar verilsin anlamına gelen "Davamızın kabulüne karar verilsin " şeklindeki talebe rağmen ,Yargıtay'ın yemin teklifini-delilini hatırlatır tarzdaki bu yaklaşımı da sizce yol gösterme değil midir?


Bir mahkeme hakimin elime ulaşan kararından aynen alıntı yapıyorum ve bana göre olması gereken budur.
"Davacı her ne kadar delil listesinde yemin deliline dayanmış ise de,sol celse davamız ispatlanmıştır,kabulüne karar verilsin beyanı karşısında bu delile dayanmayacağını ve dosyada bu haliyle karar verilmesini talep etmesi ve davasını ispatladığını beyan etmesi karşısında yemin delili hatırlatılmamış ve bu şekliyle davanın ispatlanamadığından reddine karar vermek gerekmiştir"

Sonuç olarak Resen yemin teklifi olayın özelliğine göre (pek çok olayın ) yol gösterme-nasihat etme şeklinde ortaya çıkabileceğinden,bana göre bu delil en son çare olarak görülmeli ve hatta bana göre YEMİN delil olmaktan dahi çıkarılmalıdır.

Değerli yorumlarınızı paylaşmanız dileği ile
Saygılarımla