T.C. YARGITAY
1.Hukuk Dairesi

Esas: 2004/13804
Karar: 2004/14962
Karar Tarihi: 31.12.2004

ÖZET : Dava konusu taşınmazın dava açılmasından sonra davacı tarafından üçüncü kişiye temliki nedeniyle davalının eski malikle davanın devamını tercih ettiği gözetilerek davanın esasının, başka bir deyişle davacı kooperatifin açtığı el atmanın önlenmesi davasının, özellikle dava tarihinde haklı olup olmadığının saptanması gerekir. Hal böyle olunca, yargılamaya devam edilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve kanuna aykırıdır.

(1086 S. K. m.186)

Dava : Taraflar arasında görülen davada;

Davacı, davalının davacı kooperatif ortağı iken yükümlülüklerini yerine getirmediği için kooperatiften ihraç edildiğini, davalıya isabet eden dairenin kooperatif mülkiyetine geçtiği ancak davalının çekişme konusu daireyi tahliye etmediğini ileri sürerek, el atmanın önlenmesi isteğinde bulunmuştur.

Davalı, halen kooperatif ortaklığının devam ettiğini belirtip davanın reddini savunmuştur.

Mahkemece, HUMK.nun 186. maddesi gereğince davalı tarafça, yeni malikin davayı takibi hususunda tercih hakkı kullanmadığından, davanın reddine karar verilmiştir.

Karar, davacı vekili tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla; Tetkik Hakimi Özgül Bozkurtgil'in raporu okundu, düşüncesi alındı.

Dosya incelendi gereği görüşülüp düşünüldü:

Karar: Dava, çaplı taşınmaza el atmanın önlenmesi isteğine ilişkindir.

Mahkemece, HUMK.nun 186. maddesi uyarınca kayıt malikinin yargılama sırasında değişmesi nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir.

Bilindiği üzere; dava açıldıktan sonrada sınırlayıcı bir neden bulunmadığı takdirde dava konusu malın veya hakkın üçüncü kişilere devredilebilmesi tasarruf serbestisi kuralının bir gereği, hak sahibi veya malik olmanın da doğal bir sonucudur. Usul Hukukumuzda da ayrık durumlar dışında dava konusu mal veya hakkın davanın devamı sırasında devredilebileceği kabul edilmiş HUMK.nun 186. maddesinde dava konusunun taraflarca üçüncü kişiye devir ve temliki halinde yapılacak usulü işlemler düzenlenmiştir. Söz konusu madde hükmüne göre iki taraftan biri dava konusunu ( müddeabihi ) bir başkasına temlik ettiği takdirde diğer taraf seçim hakkını kullanmakta dilerse temlik eden ile olan davasını takipten vazgeçerek davayı devralan kişiye yöneltmekte, dilerse davasına temlik eden kişi hakkında tazminat davası olarak devam edebilmektedir.

Kendiliğinden ( resen ) gözetilmesi zorunlu bulunan bu usul kuralına göre, mahkemece diğer yana seçimlik hakkı hatırlatılarak davaya hangi kişi hakkında devam edeceği sorulmalı, sonucuna göre işlem yapılmalıdır.

Somut olaya gelince; çekişme konusu taşınmaz davacı kooperatifin mülkiyetindeyken davalı aleyhine el atmanın önlenmesi davası açıldığı yargılama devam ederken taşınmazın üçüncü bir kişiye satıldığı, mahkemece davalıya HUMK.nun 186. maddesi uyarınca tercih hakkı sorulduğu davalının, davayı eski malikle ( davacı kooperatifle ) yürüteceğini beyan ettiği anlaşılmaktadır.

Bu durumda, dava konusu taşınmazın dava açılmasından sonra davacı tarafından üçüncü kişiye temliki nedeniyle davalının eski malikle davanın devamını tercih ettiği gözetilerek davanın esasının, başka bir deyişle davacı kooperatifin açtığı el atmanın önlenmesi davasının, özellikle dava tarihinde haklı olup olmadığının saptanması gerekir. ( HGK. nun 25.4.1984 gün 1/267-424 sayılı kararı )

Hal böyle olunca, yargılamaya devam edilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.

Sonuç: Davacının temyiz itirazları yerindedir. Kabulüyle hükmün açıklanan nedenlerden ötürü HUMK.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin alınan harcın temyiz edene geri verilmesine, 31.12.2004 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları
**************************************