|
Ödüller,Kadınlar...
218 yıllık İsveç Kraliyet Akademisi'nin 18 ömürboyu üyesi, Avusturyalı kadın oyun yazarı ve romancı Elfriede Jelinek'i bu yıl Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık gördü.
20 ekim 1946 doğumlu Elfriede Jelinek, 'roman ve oyunlarında yer verdiği seslerin müzikal akışı, toplum klişeleri ve klişelerin baskın gücünün absürdlüğünü ortaya koyması' ile 1.36 milyon dolarlık ödüle hak kazandı.
Cinselliğin cüretkar anlatımı
Uç noktalar arasında gidip gelen bir yazar olarak tanınan Elfriede Jelinek'in 'Arzu', 'Piyanist' ve 'Sevda Kadınları' adlı romanları Türkçe'ye de çevrildi. Jelinek romanlarında, cinselliği cüretkar biçimde dile getiriyor.
Türkiye'de yasaklanan roman
Jelinek, özellikle 'Piyanist' adlı romanı yönetmen Michael Haneke tarafından filme uyarlandıktan sonra tüm dünyada tanınan bir yazar haline geldi. Ülkemizde de basılan kitap, bir süre sonra yasaklanan yayınlar arasında yerini aldı.
'Sosyal fobi' yüzünden törene gitmeyecek
Avusturyalı kadın yazar Elfriede Jelinek, 'sosyal fobisi' olduğu için ödülünü almak üzere 10 aralıkta Stockholm'e gidemeyeceğini söyledi. Ödülün kendisi için 'onurlandırıcı bir sürpriz' olduğunu belirten Jelinek, Nobel Edebiyat Ödülü'nü kendisi yerine yayıncısının alacağını belirtti.
Adaylar arasında Adonis de vardı
2004 Nobel Edebiyat Ödülü'ne Dan kadın şair Inger Christenssen en büyük aday olarak gösteriliyordu. Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan son kadın 1996'da ödülü kucaklayan Leh şair Wislawa Szymborska olmuştu.
Ödül için adı geçen diğer adaylar arasında ABD'li yazarlar Joyce Carol Oates ve Philip Roth ile Adonis ismini kullanan Lübnanlı şair Ali Ahmed Said ve Perulu yazar Mario Vargas Llosa da bulunuyordu.
Geçen yıl Coetzee aldı
1901'den beri her yıl düzenli olarak verilen ve dünyanın en saygın ödüllerinde biri olarak gösterilen Nobel Edebiyat Ödülü'nü geçtiğimiz yıl Güney Afrikalı yazar John Maxwell Coetzee kazanmıştı.
Ülkemizde 'Barbarları Beklerken' ve 'Demir Çağı' gibi kitaplarıyla tanınan Coetzee ödüle, eserlerinde 'analitik zeka ve verimli diyaloglarla yabancılaşmayı anlattığı' için layık görülmüştü.
Pasternak ve Sartre reddetti
Rudyard Kipling, Knut Hamsun, William Butler Yeats, Eugene O'Neill, Andre Gide, T.S. Eliot, Albert Camus, Kenzaburo Oe, John Steinbeck Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan isimlerden bazıları.
Boris Pasternak ve Jean Paul Sartre ise Edebiyat Ödülü tarihinde yeri farklı olan iki isim. Pasternak 1958'de, Sartre ise 1964'te ödülü reddettiler.
Jean Paul Sartre'ın ödül törenine gelerek, 'evinde yer olmadığı' için ödülü reddetmesi ödüller tarihinin en önemli olaylarından biriydi. Ret cevabının arkasındaki gerçek ise Cezayirlilerin Fransa'ya karşı sürdürdüğü bağımsızlık savaşıydı.
Diğer ödüller
Nobel Ödülleri haftası pazartesi günü Tıp Ödülü'nün açıklanmasıyla başladı. ABD'li bilim adamları Richard Axel ile Linda B. Buck, koku alma duyusuna ilişkin çalışmaları ile 2004 Nobel Tıp Ödülü'ne layık görüldü.
Salı günü verilen Fizik Ödülü'ne yine ABD'li bilim adamları David J. Gross, H. David Politzer ve Frank Wilczek, 'parçacıkların çevremizde gördüğümüz her şeyi nasıl oluşturdukları ve işlevleri' hakkındaki çalışmalarıyla değer görüldüler.
2004 Nobel Kimya Ödülü ise İsrailli bilim adamları Aaron Ciechanover ve Avram Hershko ile ABD'li bilim adamı Irwin Rose'a, 'ubiquitin' dolaylı protein bozulmasının keşfiyle verildi.
1896'dan beri verilen Nobel Ödülleri'nde yarın Barış Ödülü ve pazartesi günü de Ekonomi Ödülü açıklanacak.
Edebiyat Ödülü'nü kazananlar
1901 Sully Prudhomme, Fransa
1902 Theodor Mommsen, Almanya
1903 B.Bjornson, Norveç
1904 Frederic Mistral, Fransa ve J.Echegaray, İspanya
1905 H.Sienkiewicz, Polonya
1906 Geosue Carducci, İtalya
1907 Rudyard Kipling, İngiltere
1908 Rudolf Eucken, Almanya
1909 Selma Lagerlof, İsveç
1910 Paul von Heyse, Almanya
1911 Maurice Maeterlinck, Belçika
1912 Gerhart Hauptmann, Almanya
1913 Sir R.Tagore, Hindistan
1914 Ödül Verilmedi
1915 Romain Rolland, Fransa
1916 V.von Heidenstam, İsveç
1917 Karl Gjellrup, Danimarka ve H. Pontoppidan, Danimarka
1918 Ödül Verilmedi
1919 Carl Spitteler, İsviçre
1920 Knut Hamsun, Norveç
1921 Anatole France, Fransa
1922 J. Benavente y Martinez, İspanya
1923 William Butler Yeats, İrlanda
1924 Wladyslaw Reymont, Polonya
1925 George Bernard Shaw, İrlanda
1926 Grazia Deledda, İtalya
1927 Henri Bergson, Fransa
1928 Sigrid Undset, Norveç
1929 Thomas Mann, Almanya
1930 Sinclair Lewis, ABD
1931 Eric Axel Karlfeldt, İsveç
1932 John Galsworthy, İngiltere
1933 İvan Bunin, SSCB
1934 Luigi Pirandello, İtalya
1935 Ödül verilmedi
1936 Eugene O'Neill, ABD
1937 Roger Martin du Gard, Fransa
1938 Pearl S. Buck, ABD
1939 Frans Eemil Sillanpää, Finlandiya
1943 Ödül verilmedi
1944 J.V. Jensen, Danimarka
1945 Gabriela Mistral, Şili
1946 Hermann Hesse, İsviçre
1947 Andre Gide, Fransa
1948 T.S. Eliot, İngiltere
1949 William Faulkner, ABD
1950 Bertrand Russell, İngiltere
1951 Par Lagerkvist, İsveç
1952 François Mauriac, Fransa
1953 Sir Winston Churchill, İngiltere
1954 Ernest Hemingway, ABD
1955 Halldör Laxness, İzlanda
1956 Juan Ramön Jiménez, İspanya
1957 Albert Camus, Fransa
1958 Boris Pasternak, SSCB (Ödülü reddetti)
1959 Salvatore Quasimodo, İtalya
1960 Saint-John Perse, Fransa
1961 Ivo Andric, Yugoslavya
1962 John Steinbeck, ABD
1963 Georgios Seferis, Yunanistan
1964 Jean-Paul Sartre, Fransa (Ödülü reddetti)
1965 Mikhail Şolohov, SSCB
1966 Shumuel Yosef Agnon, İsrail ve Elly Sachs, İsveç
1967 Miguel Angel Asturias, Guatemala
1968 Yasunari Kavabata, Japonya
1969 Samuel Beckett, İrlanda
1970 Aleksandr Soljenitsin, SSCB
1971 Pablo Neruda, Şili
1972 Heinrich Böll, AFC
1973 Patrick White, Avustralya
1974 Eyvind Johnson, İsveç ve Harry Martinson, İsveç
1975 Eugenio Montale, İtalya
1976 Saul Bellow, ABD
1977 Vicente Aleixandre, İspanya
1978 Isaac Bashevis Singer, ABD
1979 Odisseus Elitis, Yunanistan
1980 Czesraw Milosz, ABD
1981 Elias Canetti, Bulgaristan
1982 Gabrial Garcia Marquez, Kolombiya
1983 William Golding, İngiltere
1984 Jaroslav Seifert, Çekoslovakya
1985 Claude Simon, Fransa
1986 Wole Soyinka, Nijerya
1987 Joseph Brodsky, ABD
1988 Necib Mahfuz, Mısır
1989 Camilo Jose Cela, İspanya
1990 Octavio Paz, Meksika
1991 Nadine Gordimer, Güney Afrika
1992 Derek Walcott, St. Lucian
1993 Toni Morrison, ABD
1994 Kenzaburo Oe, Japonya
1995 Seamus Heaney, İrlanda
1996 Wislawa Szymborska, Polonya
1997 Dario Fo, İtalya
1998 Jose Saramago, Portekiz
1999 Günter Grass, Almanya
2000 Gao Xingjian, Çin
2001 V.S. Naipaul, İngiltere
2002 Imre Kerttesz, Budapeşte
2003 John Maxwell Coetzee, Güney Afrika
|