Mehmet Saim Bey,

Kusura bakmayın,kolumdaki sızının artması nedeniyle nedeniyle Cuma günü "yani ne" sorunuza yanıt yazamadım, dilekçelerim C.tesiye kaldı,işlerim de aksadı.

Bu arada,benim yanıtımın gecikmesini fırsat bilen FERDA HANIM ın ,aramızı bozmaya çalıştığını(!) gördüm,alacağı olsun. Ama zaten bu isimle/soyisimle hitap meselesini sizinle de,onunla da konuşmuştuk,pek yanlış anlaşılacak birşey yok...Fikirlerimi ve tercihimi hep anlattım.

Yine de,sizin hatırınız için,tarihten,sosyolojiden bazı araştırmalar yaptım (tabii internetten), paylaşabiliriz :

Tarihte ilk soyisim geleneği,5-6 bin yıl öncesine,Çin geleneklerine dayanıyor. Yani tarihte soyadını ilk kullanan millet,Çinliler. Bu nedenledir ki, tüm Çin Ulusunun bugün dahi yalnızca 100 aile adı (soyismi) varmış...
Binlerce yıldır aynı aile adları kullanıldığından,bu ailelerin tarihler boyu soyadı aynen kullanılageldiğinden,
bugünkü Çin"de 93 milyon kişinin soyadı Wang,92 milyon kişinin Li,88 milyon kişinin soyadı ise Zhang imiş. Çin"de önce soyadı,sonra isim yazılır/söylenirmiş. Buna göre,
100 bin kişi bugünkü Çin"de Wang Tao adını taşıyormuş. Bu karışıklığı aşmak için yeni bir yasa çıkarmaya karar vermişler ve buna göre 1.300.000 kadar yeni soyadı kabul edilerek sorun aşılmaya çalışılacakmış.

Batı tarihinde ise feodalite dönemi sona erene kadar,yalnızca asil ve özgür kişiler soyadı kullanabiliyormuş,bunlar da genel nüfusun % 10 una tekabül ediyormuş.Ve o zamanlarda soyadı kullanmak bir ayrıcalık ve özgürlük /asillik sembolüymüş.,Batıda,herkesin soyadı alması ancak 17. Yüzyıldan sonraya(feodalitenin yıkılması ve sonrasına) rastlıyor.
Batıda soyisimle hitap geleneğinin temelinde de,tarihlerinden gelen bu sosyal sınıf ayrımının etkisi ve izleri var...

Türklerde ise,soyadı kullanma geleneği yok.Zira,batıda olduğu gibi Türk tarihinde,toplumsal yapı sınıflara hiçbir zaman ayrılmadığından,öyle bir gelenek yerleşmemiş. Bizde,insanların ismi önce gelir. Batı kültürü ile tanışma ve batıya,Bizans"a,Arap dünyasına açılmadan sonra padişahlar Sultan sanını almış ve paşa,ağa gibi lakaplar da bundan sonra yerleşmiş.Yine de önce isim,sonra ünvan gelmek koşulu ile : Fatih Sultan, Ahmet paşa,gibi...

Daha eski tarihlerde Han ünvanı da isimden sonra kullanılırdı : Oğuz Han,Cengiz Han gibi...

Yani bizim kültürümüzde ve tarihimizde soyadı sadece adres işlevi görmüş,sosyal sınıf ve ayrıcalık işareti olmamış,insanların ismi ve isimle anılması asıl geleneğimiz olmuştur. Ancak geleneklerimizde ve tarihimizde olmayan,aksine,bunlara ters düşen soyisimle insanlara hitap etme alışkanlığı ancak kültürünü ve tarihini irdelemeden,batıyı taklit etmeye dayalı son zamanlardaki anlamsız bir çabadan ibaret.

Tek isimle anılma meselesi de,tüm bu kurallardan bağışık,tüm dünyaya malolmuş,ünlü insanlara ait bir ayrıcalık olarak bu konunun dışında,farklı bir temele dayalı.

Biz,ne ün,ne asalet,ne de başka hiçbir fark gözetmeden herkesin insan olmanın temel niteliklerinde,onurda,değerde eşitliğine inandığımız için bu tür saplantılara girmeyiz,
ne iyi ki,hepimiz aynı düşüncelere sahibiz...

Ben,Ruhi Su ile birlikte, hep bu şarkıyı söylerim :

" İnsan olan insan gelsin beriye,
Aslolan hayattır bakma deriye,
Kimi kara kimi çalar sarıya,
Ne mutlu ki bize insan olmuşuz,
İnsan sevgisini gerçek bilmişiz,
İnsanın dalında açmış gülmüşüz..."