|
|
T.C. YARGITAY
11.Hukuk Dairesi
Esas: 1999/5390
Karar: 1999/6478
Karar Tarihi: 06.07.1999
ÖZET : Husumet, mahkemece üzerinde resen durulması gerekli bir husus olup, davalının cevap dilekçesindeki, "aracı kuruluş olduklarını bu itibarla kendilerine izafeten husumet yöneltilmesi gerektiği" şeklindeki soyut beyanlar, aleyhine hüküm kurulan ve davada bizzat temsil edilmeyen yabancı sigorta şirketi bakımından bağlayıcı değildir. Bu durumda mahkemece, yabancı sigorta şirketinin davada usulüne uygun temsil edilip edilmediğinin araştırılması, davalı şirketi temsil eden şirketin yabancı şirketi nasıl temsil ettiğinin tespiti ile bundan sonra işin esasına girilmesi gerektiğinin düşünülmemesi hatalıdır. Ayrıca mahkemece davalı savunması ve itirazları da dikkate alınarak, sigorta hukuku alanında uzman bilirkişi veya bilirkişi kurulundan davalının bu yöndeki itirazlarını karşılayacak ve neticede de geçerli bir poliçe olduğu kabul edilirse davacı iddiası gibi verilen teminatın yabancı para bazında olup olmadığının belirlenmesi gerekir.
(6762 S. K. m. 116) (818 S. K. m. 449) (1086 S. K. m. 38, 39)
Dava: Taraflar arasındaki Samsun l.Asliye Hukuk Mahkemesince görülerek verilen 29.12.1998 tarih ve 1995/58-1998/869 sayılı kararın Yargıtay incelemesi duruşmalı olarak davacı Hülya Koçak ve davalılar vekilleri tarafından istenmiş olmakla duruşma için belirlenen 29.6.1999 günde davacılar Nejat Yılmaz avukatı ile davalı avukatı İhsan Soyuak gelip temyiz dilekçesinin de süresinde verildiği anlaşıldıktan ve duruşmada hazır bulunan taraflar avukatları dinlenildikten sonra duruşmalı işlerin yoğunluğu ve süre darlığından ötürü işin incelenerek karar bağlanması ileriye bırakılmıştı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi Harun Kara tarafından düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Karar: Davacı vekili, davalı şirkete 3.000.000 DM limitli motorlu taşıt mali mesuliyet poliçesi ile sigortalı aracın tam kusuru ile meydana gelen kazada müvekkilinin anne ve babasının hayatını kaybettiğini, annenin İngilizce öğretmeni, babanın da doktor olduğunu, olay nedeniyle davacı küçüğün çok büyük destekten yoksun kaldığı gibi manevi zarara da uğradığını, talep edilen belgeler ibraz edilmiş ise de davalının ödeme yapmaktan kaçındığını ileri sürerek, şimdilik 300.000 DM sigorta tazminatının olay tarihinden yürütülecek ticari döviz faizi ile tahsilini talep ve dava etmiş, yargılama sırasında verdiği 29.6.1995 tarihli ıslah dilekçesi ile davalı şirketin, kaza yapan aracın ayrıca Türkiye'yi de kapsayan üçüncü kişilere vereceği maddi, manevi zararlarını temin eden poliçe düzenlediğinin anlaşıldığını belirterek iddia konusu talepler bu poliçeye dayandırılmıştır.
Dava dosyası ile birleştirilen Samsun 2.Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 1995/4 esas sayılı dava dosyasında, davacı Tuana ile birlikte diğer davacılar Hülya, Ahmet, Meliha K, Cafer, S.Ayla M. ve Canan Y. vekili, davalı Ahmet G'in sürücüsü olduğu aracın tam kusuru ile sebep olduğu kazada müvekkillerinin evladı, kardeşleri ve anne-babası olan Şayan ile Kenan'ın vefat ettiklerini ileri sürerek, Tuana için 5 milyar lira maddi ve 2 milyar lira manevi, diğer her bir davacı için 100 milyon'ar lira manevi olmak üzere toplam 8.100.000.000 lira tazminatın olay tarihinden yürütülecek reeskont, faizi ile tahsili, birleşen Samsun 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1996/292 esas sayılı dava dosyasında davacı Tuana için saklı tutulan hakka ilişkin 506.835 DM veya kabul edilmez ise TL karşılığı 9.883.300.000 liranın, yine, birleşen Samsun l.Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 1997/696 esas sayılı dava dosyasında, saklı tutulan haklarla ilgili 175.767 DM ve 42.024.634.000 liranın, yine birleşen Samsun l.Asliye Hukuk Mahkemesinin 1998/646 esas sayılı dava dosyasında da, saklı tutulan haklarla ilgili 406.857 DM ve 68.689.757.000 liranın olay tarihinden yürütülecek reeskont faizi ile davalılardan ayrı ayrı olmazsa müteselsilen tahsiline karar verilmesi talep ve dava edilmiştir.
Davalı H.. Sigorta Şirketini temsilen A.. Sigorta Aracılık Hizm.Ltd Şti vekili cevabında, tazminat taleplerinin açık olmadığını, davacının talep edilen belgeleri vermediğini, kaldı ki sözkonusu sigortanın "Yeşil Kart" sigorta poliçesi olup, sorumluluğun Türkiye'de Zorunlu Trafik Mali Mesuliyet Sigorta poliçeleri ile verilen limit dahilinde olduğunu, döviz olarak talep edilemeyeceği gibi ancak müvekkiline izafeten husumet yöneltilebileceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
Diğer davalı vekili de, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia ve savunmaya, toplanan delillere, bilirkişi raporlarına nazaran, davalı şirkete sigorta aracın diğer davalı Ahmet G'in sevk ve idaresinde iken Ahmet G'in tam kusuru ile meydana gelen trafik kazasında karşı araçta bulunan ve davacılardan Tuana'nın anne-babası, diğer davacıların kardeş ve evladı olan Şayan ve Kenan'ın vefat ettikleri, olay nedeni ile davacı Tuana'nın destekten yoksun kaldığı, ayrıca tüm davacıların manevi acı ve üzüntü duydukları, her ne kadar davalı şirket poliçesinin Yeşil Kart Sigortası dışında Ahmet'e ait aracı, davalı şirket tarafından üçüncü kişiye verilecek zararlara karşı sınırsız olarak sigortalandığı ve poliçenin Türkiye'de geçersiz olduğuna ilişkin bir hüküm bulunmadığı, bu itibarla zarardan her iki davalının sorumlu olduğu, ancak tazminatın döviz olarak ve her iki davalıdan ayrı ayrı tahsil istemlerinin yersiz olduğu gerekçesi ile, asıl ve birleşen davaların kısmen kabulüne, ( 125.597.691.000 ) lira maddi tazminatın olay tarihi olan 27.5.1994 tarihinden yürütülecek, davalı şirket yönünden reeskont, diğer davalı yönünden ise yasal temerrüt faizi ile davalılardan müteselsilen tahsili ile davacı Tuana vasisine verilmesine, davacı Tuana için bir milyar lira, diğer her bir davacı için 100'er milyon lira manevi tazminatın 12.1.1995 dava tarihinden yürütülecek yasal faizi ile davalı Ahmet G'den tahsiline karar verilmiştir. Kararı, davacılardan Tuana ve davalılardan HDI Hoftplpelichverband der Deutchen İnd.V.a.g. vekilleri temyiz etmiştir.
1- Dava dilekçesinde, davalı olarak husumet HDI Haftplpflichurcrband der D Industrie V.a.g.temsilen Av.. Sigorta Aracılık Hizmetleri Ltd Şti.ne yöneltilmiştir. Ancak, A.. Sigorta Aracılık Hizm.Ltd Şti.nin yabancı sigorta şirketini nasıl temsil ettiği, temsil yetkisinin kapsamını belirleyici hiçbir belge dava dosyasına ibraz edilmemiştir. Husumet mahkemece üzerinde resen durulması gerekli bir husus olup, davalının cevap dilekçesindeki, "aracı kuruluş olduklarını bu itibarla kendilerine izafeten husumet yöneltilmesi gerektiği şeklindeki soyut beyanlara aleyhine hüküm kurulan ve davada bizzat temsil edilmeyen yabancı sigorta şirketi bakımından bağlayıcı değildir. Bu durumda mahkemece, evvelemirde yabancı sigorta şirketinin davada usulüne uygun temsil edilip edilmediğinin araştırılması,A.. ..Ltd.Şti. nin yabancı şirketi nasıl temsil ettiğinin ( BK.449 vd. maddelerinde gösterilen ticari mümessil veya ticari vekil veya TTK.nun 116 ve müteakip maddelerinde düzenlenen acentelik hizmeti gibi ) tespiti ile bundan sonra işin esasına girilmesi gerekirken yargılamaya devam ile yazılı olduğu gibi karar verilmesi doğru olmamış bu nedenle kararın davalı yararına bozulması gerekmiştir.
2- Öte yandan, taraflar arasındaki uyuşmazlığın çözümü öncelikle yabancı sigorta şirketince düzenlenen poliçe ile verilen teminatın kapsamı ve "Yeşil Kart" sigorta ilişkisi olup olmadığına bağlı olup, bu hususta da mahkemece yeterli inceleme yapıldığından söz etmek de mümkün değildir. Mahkemece davalı savunması ve itirazları da dikkate alınarak, sigorta hukuku alanında uzman bilirkişi veya bilirkişi kurulundan davalının bu yöndeki itirazlarını karşılayacak ve neticede de geçerli bir poliçe olduğu kabul edilirse davacı iddiası gibi verilen teminatın yabancı para bazında olup olmadığının belirlenmesi gerekirken, bu hususlarda da eksik inceleme ile karar verilmesi doğru olmamış kararın taraflar yararına bozulması gerekmiştir.
3-Yukarıda açıklanan bozma şekil ve sebeplerine göre taraf vekillerinin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir.
Sonuç: Yukarıda (1) nolu bentte yazılı nedenlerle kararın davalı, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle taraflar yakarına BOZULMASINA, (3) nolu bentte yazılı nedenlerle taraf vekillerinin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, duruşmada vekili ile temsil olunan taraflar yararına taktir olunan 65.000.000 lira vekillik ücretinin yekbir taraftan alınarak diğer tarafa verilmesine, ödedikleri temyiz peşin harcın istekleri halinde temyiz edenlere iadesine, 06.07.1999 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları
**************************************
|