T.C.
YARGITAY
2. Hukuk Dairesi

Esas : 2003/10725
Karar : 2003/11831
Tarih : 22.09.2003

ÖZET : 1-Evlenme sırasında eşlerden birinin sürekli bir nedenle ayırt etme gücünün yoksun bulunması veya eşlerden birinin evlenmeye engel olacak derecede akıl hastası olması halinde evlenme mutlak butlanla batıldır.

2-Türk Medeni Yasasının ikinci kitabından kaynaklanan tüm davalar ile bu davalarla aynı kapsamda olup sonuçlanmamış davalara, görevli ve yetkili Aile Mahkemelerinde bakılması gerekmektedir.

(4721 sayılı MK. m. 145) (4787 sayılı Aile Mahkemeleri K. m. 4, geçici madde 1)

KARAR METNİ :
Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen ve yukarda gün numarası gösterilen hüküm temyiz edilmekle evrak okunarak gereği görüşülüp düşünüldü.

1- Medeni Yasanın 145/2. maddesi; evlenme sırasında eşlerden birinin sürekli bir nedenle ayırt etme gücünün yoksun bulunması 3. bendi de eşlerden birinin evlenmeye engel olacak derecede akıl hastası olması halinde evlenmenin mutlak butlanla batıl olacağını hükme bağlamıştır. Kısıtlı ile davalı 26.10.1994´ta evlenmişlerdir. Mahkemece, vesayet, daha önceki boşanma ve ayrıca ceza mahkemesindeki dosya istenilip, davacının evlenme sırasında ayırt etme gücüne sahip bulunup bulunmadığı, yine bu tarihte evlenmeye engel akıl hastası olup olmadığına dair adli tıptan ek rapor alınıp sonucu uyarınca karar verilmesi gerekir. Eksik inceleme ile yazılı biçimde hüküm kurulması usul ve kanuna aykırıdır.

2- 4787 S. Aile Mahkemelerinin Kuruluş ve Yargılama Usullerine Dair Yasanın 4/1 maddesi; 4721 s. Türk Medeni Yasasının ikinci kitabından (MK. md. 118-494) kaynaklanan tüm davaların Aile Mahkemesinde bakılacağını, geçici 1. maddesi de; sonuçlanmamış davaların yetkili ve görevli aile mahkemesine devredileceğini hükme bağlamıştır. Karar bozulmakla sonuçlanmamış hale gelmiştir. Bu açıklama karşısında işin görev yönünün de düşünülmesi zorunludur.

SONUÇ : Temyiz edilen hükmün 1. bentte gösterilen nedenle BOZULMASINA, temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine, oybirliğiyle karar verildi. 22.09.2003

Kaynak : Corpus




T.C.
YARGITAY
2. Hukuk Dairesi

Esas : 1978/2855
Karar : 1978/2974
Tarih : 13.04.1978

ÖZET : Köy sınırları dışında köy muhtarının evlenme işlemini yapma yetkisi olmadığından, ilçe merkezinde yapılan evlenme işlemi yokluk ifade eder.

(743 sayılı MK. m. 108, 109)

KARAR METNİ :
D. ve arkadaşları ile Z. ve nüfus memurluğu arasındaki evlilik kaydının iptali davasının yapılan muhakemesi sonunda davanın reddine dair verilen hüküm davacılar tarafından temyiz edilmekle, evrak okunarak gereği görüşülüp düşünüldü:

KARAR : 442 s. Köy Yasasının 34. maddesi gereğince, köy muhtarı, köy sınırları içerisinde köye ilişkin işleri yapmakla görevlidir. Buna rağmen Aydınpınar Köyü Muhtarı’nın Düzce İlçe Merkezi’ne gelerek evlenme işlemini yapması, Düzce evlendirme memurunun görevini elinden almak (gasp) niteliği taşır. Onun için yapılan işlem yokluk ifade eder. Bu bakımdan isteğe uygun iptal kararı verilmesi gerekirken davanın reddedilmesi usul ve yasaya aykırıdır.

Sonuç: Temyiz edilen kararın gösterilen nedenle BOZULMASINA, 13/04/1978 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Kaynak : Corpus



T.C.
YARGITAY
2. Hukuk Dairesi

Esas : 2000/7338
Karar : 2000/9756
Tarih : 13.07.2000

ÖZET : Davacı davalı ile evlendirilmiş ise de on beş yaşını ikmal etmediği durumda hakimin izni alınmamıştır. Şu durumda hakim hükümü almadan davacıyı evlenme ehliyetine sahip olduğunu kabul mümkün olmadığından evlilik yok hükmündedir. Yok olan evliliğin butlanı da söz konusu olamaz. Hatta davacının bu davada sıfatından dahi söz edilemez.

(743 sayılı MK. m. 88, 108)

KARAR METNİ :
Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen hüküm temyiz edilmekle, evrak okunarak gereği görüşülüp düşünüldü.

Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasal gerektirici nedenlere ve özellikle ondört yaşını bitirmiş olan bir kadının evlenmesine hakim tarafından izin verilmeden nikah yapılması nedeniyle ilgili bir butlan davası ve karar olmamasına göre yerinde bulunmayan temyiz isteğinin reddiyle usul ve yasaya uygun olan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz edene yükletilmesine peşin alınan harcın mahsubuna oyçokluğuyla karar verildi. 13.07.2000

MUHALEFET ŞERHİ

Medeni Kanunumuz evlenme ehliyetini genel olarak belirlediği hak ehliyetinden (MK. 8) ayrı olarak 88. maddesi ile düzenlemiştir. "Erkek onyedi, kadın onbeş yaşını ikmal etmedikçe evlenemez. Şu kadar ki hakim, fevkalade hallerde ve pek mühim bir sebebe mebni... ondört yaşını bitirmiş olan bir kadının evlenmesine müsaade edebilir." Medeni Kanunumuz batıl olan evlenmeleri de ayrıca 112 ve müteakip maddesinde göstermiş 124. maddesinde de "evlenmenin butlanı ancak hakimin kararı ile hüküm ifade eder" kuralını getirmiş, aynı maddenin 2. fıkrasında mutlak butlan hallerinde dahi bu evlenmenin sahih bir evlenmenin tüm sonuçlarını kazanacağı kuralı genel olarak butlanın sonuçlarından değişik bir şekilde düzenlenmiştir. Bu kuralları Medeni Yasasının 112 ve müteakip butlan sebepleri dışındaki hallere teşmil etmek mümkün olamaz. Başka bir deyişle evlenme ehliyetinin yaş kuralına uymadan her nasılsa yapılmış evlenmeler ile, Anayasamızın 174. maddesi ile teminat altına alınmış olan 108. madde de gösterilen resmi memur huzurunda yapılmamış, fakat tarafların resmi memur zannı ile o kişi huzurunda irade açıklaması yaptıkları hallerde durumun ne olacağı kanunda hükme bağlanmamıştır.

Kanun Butlan hallerini açıkça belirlediğine göre, kanunda gösterilmeyenin dışında ki ehliyetsizliğin yaptırımının yokluk olması nedeniyle düzenlenmediğini kabul etmek zorunludur. Aksi hal kamu düzeni ile sıkı sıkıya İlişkili, evlenme ehliyetine dair yaş sının ile resmi memur huzurunda işlem şartının dolanılmasına imkan verir. Prof. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu´da Aile Hukuk adlı (1965 baskı) eserinin 58. sayfasında bu durumda nikahın yok sayılması gerektiği fikrini Yüksek Yargıtay´a atfen açıklıyor.

Davacı 24.09.1983 doğumlu olup 02.09.1998 gününde davalı ile evlendirilmiş ise de 15 yaşını ikmal etmediği durumda Medeni Yasanın 88/2. maddesi uyarınca Hakimin izni alınmamıştır. Şu durumda Hakim Hükümü almadan davacıyı evlenme ehliyetine sahip olduğunu kabul mümkün olmadığından evlilik yok hükmündedir. Yok olan evliliğin Medeni Yasanın 118. maddesi uyarınca butlanı da söz konusu olamaz. Hatta davacının bu davada sıfatından dahi söz edilemez. Ret kararı öncelikle bu gerekçelerle ve sonucu itibariyle doğru olup hüküm bu gerekçe ile onanmalıdır.

Kaynak : Corpus Arşiv No:2-53