(Karar Tarihi : 07.02.2005)

Yargıtay 6.Hukuk Dairesi

Esas No: 2005/9313
Karar No: 2005/657

Dava: Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda gün ve numarası yazılı önalım davasına dair karar davacı tarafından süresi içerisinde duruşmalı olarak istenilmiş ancak pullarının bulunmadığı anlaşıldığından duruşma isteğinin reddine karar verildikten sonra dosyadaki tüm kağıtlar okunarak gereği görüşülüp düşünüldü.

Karar: Uyuşmazlık, önalım hakkına konu edilen payın iptali ile davacı adına tesciline ilişkindir. Mahkemece davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

1- Dosya kapsamına, toplanan delillere, mevcut deliller mahkemece takdir edilerek karar verilmiş olmasına ve takdirde de bir isabetsizlik bulunmamasına, bedelde muvazaa iddiasının kanıtlanamamasına göre temyiz eden davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.

2- Davacı vekili, dava dilekçesinde, müvekkilinin 794 No'lu parselin paydaşlarından olup sair paydaş S____ T____ K____ ve H____ F____ D____'ın taşınmazdaki 30.000 m2'ye karşılık gelen paylarını 9.3.2003 gününde 45.000.000.000 TL bedelle davalıya sattığını tapu sicil Müdürlüğü'nün 12.6.2003 günlü yazısından öğrendiğini, ancak bedelin tapuda önalım hakkının kullanılmasını engellemek için 80.000.000.000 TL olarak gösterildiğini, davacının 45.000.000.000 TL üzerinden önalım hakkını kullanmak istediğini belirterek, davalı adına kayıtlı payın iptali ile davacı adına tescilini talep etmiştir. Davalı vekili davanın süresinde açılmadığını, taşınmazın paydaşlar arasında fiilen taksim edilmiş olup istikrarlı biçimde ayrı ayrı kullanıldığını, tapuda gösterilen bedelin de payın gerçek değeri olduğunu, davanın reddini savunmuştur. Önalım hakkı paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını kısmen veya tamamen üçüncü bir şahsa satması halinde sair paydaşlara bu satılan payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Bu hak paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve satışın yapılmasıyla kullanılabilir hale gelir.

Önalım hakkı alıcıya karşı ancak dava açmak suretiyle kullanılabilir. Türk Medeni Kanunu'nun 733/3 maddesi hükmüyle yapılan satışın alıcı veya satıcı tarafından sair paydaşlara noter aracılığı ile bildirme yükümlülüğü getirilmiştir.

Önalım hakkı satışın hak sahibine bildirildiği tarihin üzerinden üç ay ve her durumda satışın üzerinden iki yıl geçmekle düşer. Bu süre hakdüşürücü süre olup mahkemece kendiliğinden göz önünde bulundurulması gerekir.

Olayımıza gelince; dava konusu edilen paylar 794 No'lu parselin paydaşları S____ T____ K____ ve H____ F____ K____ tarafından 9.4.2003 gününde toplam 80.000.000.000 TL bedelle davalıya satılmıştır. Davacı bu satışı 12.6.2003 gününde tapu sicil müdürlüğünün yazısı üzerine öğrendiğini belirterek 29.8.2003 gününde dava açmıştır. Satış yukarıda açıklandığı üzere satıcılar ya da davalı tarafından noter aracılığı ile davacıya bildirilmediğinden ve davacı vekilinin 17.11.2003 günlü dilekçesinde öğrenme tarihi olarak belirttiği 12.3.2003 tarihinin satıştan önceki bir tarihe karşılık gelmesi sebebiyle belirtilen öğrenme gününe göre davanın süresinde açıldığının kabulü gerekir. Davacı her ne kadar payın aslında 45.000.000.000 TL bedelle satıldığından bahisle bedelde muvazaa iddiasında bulunmuş ise de bu iddiasını kanıtlayamamıştır. Davacı 8.6.2004 günlü oturumda tapudaki bedel üzerinden önalım hakkını kullanmayacaklarını, tapudaki bedeli yatırmayacaklarını beyan etmiş ancak aynı oturumda mahkemece verilen süre içerisinde tapudaki değer üzerinden önalım bedelini de yatırmış olduğuna göre artık bu bedel üzerinden önalım hakkını kullanmak istediği sonucuna varmak gerekir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı biçimde hüküm kurulması hatalı görüldüğünden kararın bozulması gerekmiştir.

KARAR : Yukarda 2 No'lu bentte yazılı sebeplerle hükmün BOZULMASINA ve istem halinde peşin alınan temyiz harcının temyiz edene iadesine, 07.02.2005 gününde oybirliği ile karar verildi.

İlgili Mevzuat Hükmü : Türk Medeni Kanunu MADDE 734 :Önalım hakkı, alıcıya karşı dava açılarak kullanılır.

Önalım hakkı sahibi, adına payın tesciline karar verilmeden önce, satış bedeli ile alıcıya düşen tapu giderlerini, hakim tarafından belirlenen süre içinde hakimin belirleyeceği yere nakden yatırmakla yükümlüdür.

Gerekçesi için Bkz.

Şerh Son Güncelleme: 23-04-2010