(Karar Tarihi : 18.01.2011)

"Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 28.10.2004 gününde verilen dilekçeler ile el atmanın önlenmesi, kal ve tazminat, birleştirilen davada ise mecra hakkı istenmesi üzerine yapılan muhakeme sonunda; birleşen davanın kabulüne, elatmanın önlenmesi isteminin konusu kalmadığından karar verilmesine yer olmadığına, ecrimisil isteminin kısmen kabulüne dair verilen 07.04.2010 günlü hükmün Yargıtay'ca, duruşmalı olarak incelenmesi davalı-davacı vekili tarafından, duruşmasız incelenmesi ise davacı-davalı Hazine vekili tarafından istenilmekle, tayin olunan 18.01.2011 günü için yapılan tebligat üzerine temyiz eden davalı-davacı vekili ile karşı taraftan davacı-davalı Hazine vekili geldiler. Açık duruşmaya başlandı. Süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra gelenlerin sözlü açıklamaları dinlendi, duruşmanın bittiği bildirildi. İş karara bırakıldı. Bilahare dosya ve içerisindeki bütün kâğıtlar incelenerek gereği düşünüldü:

KARAR : Dava ve birleştirilen davalarda Hazine, 19 ayrı taşınmaza davalı şirketin haksız el atmasının kal suretiyle önlenmesini ve haksız el atılan yerlerin değerinin davalıdan tahsilini istemiştir.

Birleşen davada davacı ve davalı S____ Sanayi A.Ş. Türk Medeni Kanunu'nun 744. maddesine dayanarak su yolu mecra hakkı tesisi isteminde bulunmuştur.

Mahkemece; S____ Sanayi A.Ş. tarafından açılan dava kabul edilmiş, bilirkişinin 24.02.2009 tarihli raporunda gösterildiği şekilde mecra hakkı tesisine, 48.152,00.-TL mecra hakkı bedelinin birleşen davanın davacısından alınarak Hazine'ye verilmesine, Hazine'nin açtığı dava konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına, 9.624,00.-TL ecrimisilin 08.01.2002 tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalı ve davacı S____ Sanayi A.Ş.'den alınarak Hazine'ye verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiştir.

Hükmü taraflar temyiz etmiştir.

1- Davalı ve birleşen davanın davacısı S____ Sanayi A.Ş.'nin istemi su yolu mecra hakkı tesisine ilişkindir. Davanın yasal dayanağının Türk Medeni Kanunu'nun 744. maddesinde aranması gerekecektir. Gerçekten, anılan hükmün ilk fıkrasına göre her taşınmaz maliki uğrayacağı zararın tamamen önceden ödenmesi koşuluyla su yolu, kurutma kanalı, gaz ve benzerlerine ait boruların, elektrik hat ve kablolarının başka yerden geçirilmesi olanaksız veya aşırı ölçüde masraflı olduğu takdirde kendi arazisinin altından veya üstünden geçirilmesine katlanmakla yükümlüdür. Uygulamada mecra irtifakından kasıt elektrik, su gibi enerji veya sıvı maddelerin naklini sağlayan tesisattır. Öte yandan, yasanın düzenleniş şeklinden mecra geçirme hakkının sadece komşulara tanınmış bir hak olduğu da anlaşılmaktadır. Başka bir deyişle, komşu sayılamayacak sınai teşebbüslerin ihtiyaçları sebebiyle mecra tesisini teminen Türk Medeni Kanunu'nun 744. maddesinden yararlanma olanakları yoktur. Bunun dışında tıpkı geçit irtifaklarında olduğu gibi mecra irtifakları da bir taşınmazın ihtiyacını karşılamak içindir.

Bu genel açıklamalardan sonra somut uyuşmazlığa gelince; davada davalı ve davacı S____ Sanayi A.Ş. bir taşınmazın mecra ihtiyacına dayanmayıp sınai teşebbüslerinin ihtiyaçlarını ileri sürerek Türk Medeni Kanunu'nun 744. maddesinden yararlanamayacağından hukuki dayanağı olmayan davanın reddi gerekir.

Mahkemece yapılan bu saptamalar bir yana bırakılarak ve Türk Medeni Kanunu'nun 744/3. maddesi hükmü de göz ardı edilerek tescil olanağı ve infazı mümkün olmayacak biçimde hüküm kurulması doğru olmamıştır.

2- Yukarıdaki bozma nedenine göre davalı ve davacı S____ Sanayi A.Ş.'nin temyiz itirazları ile Hazine'nin diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesi gerekmemiştir.

KARAR : Yukarıda 1. bentte açıklanan nedenlerle hükmün davacı ve davalı Hazine yararına BOZULMASINA, 2. bent uyarınca Hazine'nin diğer temyiz itirazları ile davalı ve davacının temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, 825,00.-TL Yargıtay duruşma vekalet ücretinin davalı davacı S____ Sanayi A.Ş.'den alınarak Hazine'ye verilmesine, peşin yatırılan harcın iadesine, 18.01.2011 tarihinde oybirliği ile karar verildi"

İlgili Mevzuat Hükmü : Türk Medeni Kanunu MADDE 744 :Her taşınmaz maliki, uğrayacağı zararın tamamının önceden ödenmesi koşuluyla, su yolu, kurutma kanalı, gaz ve benzerlerine ait boruların, elektrik hat ve kablolarının, başka yerden geçirilmesi olanaksız veya aşırı ölçüde masraflı olduğu takdirde, kendi arazisinin altından veya üstünden geçirilmesine katlanmakla yükümlüdür.

Mecra geçirilmesinin kamulaştırma kurallarına bağlı olması halinde, bu Kanunun mecralara ilişkin komşuluk hükümleri uygulanmaz.

Mecrayı geçirme hakkı, hak sahibinin istemi üzerine ve giderleri ödemesi koşuluyla tapu kütüğüne tescil edilir.

Gerekçesi için Bkz.

Şerh Son Güncelleme: 23-12-2014