(Karar Tarihi : 16.04.2012)

" Taraflar arasındaki menfi tespit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Davacı vekili, müvekkilinin, oğlu için ev satın aldığını ve karşılığında baba-oğul müteahhit olan dava dışı E____ ve A____ B____'e 40.000 TL bedelli 1 adet bonoyu imzalayıp verdiğini, işbu bono bedelini ödeyerek bu şahıslardan ibraname aldığını, ancak müteahhitlerin bononun bir başkasında olduğunu söyleyerek bonoyu kendisine iade etmediklerini, daha sonra davalı tarafından bu bonoya dayalı olarak müvekkili hakkında takip başlatıldığını, söz konusu bononun zamanaşımma uğradığı gibi müvekkilinin icraya konu edilen bono bedelini ödemiş olması nedeniyle davalı alacaklıya karşı da sorumluluğunun bulunmadığını belirterek takibe konu bono nedeniyle davalıya karşı borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili, ödeme iddiasının HMK'nun 292.maddesi gereğince senetle ispat edilmesi gerektiğini ve yine TTK'nun 690. maddesine yollaması ile 599. maddesi gereğince borçlu davacının şahsi def'ilerinin iyi niyetli hamil olan müvekkiline karşı ileri sürülemeyeceğini beyanla davanın reddini talep etmiştir.

Mahkemece, davacının söz konusu senet bedelini kendi lehtar ve cirantalarına ödemiş bulunması ve ödemeye ilişkin işbu şahsi def'inin zamanaşımı nedeniyle kambiyo vasfını yitirmiş olan senedi elinde bulunduran davalıya yönelik olarak da ileri sürme imkanının olması ve buna göre de davacının senet bedelini ödediğini ispat etmesi karşısında senedin bedelsiz kaldığının anlaşıldığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Takip konusu bono 01.01.2006 vadeli olup R____ Şti. tarafından 3.2.2009 tarihinde takibe konulmuştur. Bonoyu düzenleyen davacı bononun bedelinin lehtara ödenerek ibraname alındığını, bononun zamanaşımına uğradığını ileri sürerek menfi tespit davası açmıştır. Zamanaşımına uğramış bonodan dolayı kambiyo senetlerine ilişkin haklar yitirilmiş olur. Davacı keşideci ile davalı arasında temel ilişki bulunmamaktadır.

Zamanaşımına uğrayan kambiyo senetlerinde TTK'nun 644. maddesinde düzenlenen sebepsiz iktisap hükmü uygulanır. Bu durumda sebepsiz zenginleşmediğini ispat yükü davacı keşidecidedir. Mahkemece, bu yönler gözetilerek bir karar verilmesi gerekirken davalının TTK'nun 644. maddesi ile tanınan hakkı ortadan kaldıracak şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.

KARAR : Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, 16.04.2012 gününde oybirliğiyle karar verildi."

İlgili Mevzuat Hükmü : Türk Ticaret Kanunu MADDE 644 :C - SEBEPSİZ İKTİSAP:

       Madde 644 - Keşideci ve poliçeyi kabul etmiş olan muhatap, (Müruruzaman sebebiyle veya senede dayanan hakların muhafazası için kanun hükmünce yapılması gerekli muamelelerin ihmal edilmiş bulunması dolayısiyle poliçeden doğan borçları düşmüş olsa bile) hamilin zararına ve sebepsiz olarak iktisabetmiş oldukları meblağ nispetinde ona karşı borçlu kalırlar.

       Sebepsiz mal edinmeye dayanan dava, muhataba ikametgahlı bir poliçeyi ödeyecek olan kimseye ve keşideci poliçeyi başka bir şahıs veya ticarethane hesabına çekmiş olduğu takdirde o kimseye veya ticarethaneye karşı dahi açılabilir.

       Poliçeden doğan borcu düşmüş olan cirantaya karşı böyle bir dava açılamaz.

Şerh Son Güncelleme: 05-12-2012