ALTINCI BÖLÜM : MENKUL SERMAYE İRADI
TARİFİ
(Değişik madde: 24/12/1980 - 2361/52 md.)
Sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden müteşekkil sermaye dolayısıyla elde ettiği kar payı, faiz, kira ve benzeri iratlar menkul sermaye iradıdır.
Kaynağı ne olursa olsun aşağıda yazılı iratlar menkul sermaye iradı sayılır:
1. (Değişik bent: 31/12/1981 - 2574/13 md.;Değişik bent: 21/02/2007-5582 S.K./28.mad.) Her nevi hisse senetlerinin kâr payları (kurucu hisse senetleri ve diğer intifa hisse senetlerine verilen kâr payları ve pay sahiplerine hazırlık dönemi için faiz olarak veya başka adlarla yapılan her türlü ödemeler ile Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan yatırım fonları katılma belgelerine ödenen kâr payları ile konut finansmanı fonlarını temsilen ihraç edilen ipoteğe dayalı menkul kıymetlere ve varlık finansmanı fonlarını temsilen ihraç edilen varlığa dayalı menkul kıymetlere ödenen faiz, kâr payı veya benzeri gelirler dahil.);
2. (Değişik bent: 04/12/1985 - 3239/57 md.) İştirak hisselerinden doğan kazançlar (Limited Şirket ortaklarının, iş ortaklıkları ortaklarının ve komanditerlerin kar payları ile kooperatiflerin dağıttıkları kazançlar bu zümreye dahildir. Kooperatiflerin ortakları ile yaptıkları muamelelerden doğan karların ortaklara, kooperatifle yaptıkları muameleler nisbetinde tevzii, kazanç dağıtımı sayılmaz.)
(Ek paragraf: 28/03/2007-5615 S.K./4.mad) 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 7 nci maddesindeki şartların birlikte gerçekleşmesi halinde; Türkiye'de yerleşik gerçek kişilerin doğrudan veya dolaylı olarak ayrı ayrı ya da birlikte sermayesinin, kâr payının veya oy kullanma hakkının en az % 50'sine sahip olmak suretiyle kontrol ettikleri yurt dışı iştiraklerinin kazançları dağıtılsın veya dağıtılmasın, iştirakin hesap döneminin kapandığı ayı içeren yıl itibarıyla dağıtılan kâr payı sayılır. Türkiye'de vergilendirilmiş kazancın iştirak tarafından sonradan dağıtılması durumunda, elde edilen kâr paylarının vergilendirilmiş kısmı bu tutardan indirilir.
Adi komandit şirketlerde komanditerlerin kar payları, şirket karının ilişkin bulunduğu takvim yılında elde edilmiş sayılır;
3. Kurumların idare meclisi Başkan ve üyelerine verilen kar payları;
4. (Değişik bend: 09/04/2003 - 4842 S.K./7. md.) (1) Kurumlar Vergisi Kanunu uyarınca yıllık veya özel beyanname veren dar mükellef kurumların, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancından, hesaplanan kurumlar vergisi düşüldükten sonra kalan kısmı,
5. (Değişik bent: 22/07/1998 - 4369/39 md.;Değişik bent: 21/02/2007-5582 S.K./28.mad.) Her nevi tahvil (ipotek finansmanı kuruluşları ve konut finansmanı kuruluşları tarafından ihraç edilen ipoteğe dayalı menkul kıymetler hariç ipotekli sermaye piyasası araçları, varlık teminatlı menkul kıymetler dahil) ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirler (Döviz cinsinden yahut dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymetlerin itfası sırasında oluşan değer artışları irat sayılmaz.);
6. ( Değişik bent: 04/12/1985 - 3239/57 md.) Her nevi alacak faizleri (Adi, imtiyazlı, rehinli, senetli alacaklarla cari hesap alacaklarından doğan faizler ve kamu tüzelkişilerince borçlanılan ve senede bağlanmış olan meblağlar için ödenen faizler dahil.);
7. Mevduat faizleri (Bankalara, bankerlere, tasarruf sandıklarına, tevdiat kabul eden diğer müesseselere yatırılan vadeli, vadesiz paralara ödenen faizler, bunlar dışında kalan kişi ve kuruluşlardan devamlı olarak para toplama işi ile uğraşanların her ne şekil ve ad altında olursa olsun toplanan paralara sağladıkları gelirler ve menfaatler ile bankalar ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan aracı kurumlar arasındaki borsa para piyasasında değerlendirilen paralara ödenen faizler de mevduat faizi sayılır.);
8. Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından elde edilen bedeller;
9. İştirak hisselerinin sahibi adına henüz tahakkuk etmemiş kar paylarının devir ve temliki karşılığında alınan para ve ayınlar;
10. Her çeşit senetlerin iskonto edilmesi karşılığında alınan iskonto bedelleri;
11. (Mülga bent: 04/12/1985 - 3239/57 md.)
12. ( Değişik bent: 04/12/1985 - 3239/57 md.) Faizsiz olarak kredi verenlere ödenen kar payları ile kar ve zarar ortaklığı belgesi karşılığı ödenen kar payları ve özel finans kurumlarınca kar ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kar payları.
13. (Mülga bend: 09/04/2003 - 4842 S.K./37. md.)(2)
14. (Ek bent: 26/12/1993 - 3946/16 md.) Bu Maddenin ikinci fıkrasının 5 numaralı bendinde yer alan menkul kıymetlerin geri alım veya satım taahhüdü ile iktisap veya elden çıkarılması karşılığında sağlanan menfaatler.
15. (Ek bend: 28/06/2001 - 4697 S.K./5. md.) Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından;
a) On yıl süreyle prim, aidat veya katkı payı ödemeden ayrılanlara yapılan ödemeler,
b) On yıl süreyle katkı payı ödemiş olmakla birlikte bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazanmadan ayrılanlar ile diğer sandık ve sigortalardan on yıl süreyle prim veya aidat ödeyenlere ve vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemeler,
c) Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemeler.
Yukarıda yazılı iratlar, bunları sağlayan sermaye sahibinin ticari faaliyetine bağlı bulunduğu takdirde, ticari kazancın tespitinde nazara alınır. |
|
(Değişik madde: 24.12.1980-2361 s.y./52.m.)
İyesinin tecim, tarım ya da meslek etkinliği dışında parasal anamal ya da paraya çevrilebilen değerlerden oluşan anamal dolayısıyla elde ettiği kazanç payı, işlenti, kira ve benzeri gelirler, taşınır anamal geliridir.
Kaynağı ne olursa olsun aşağıda yazılı gelirler, taşınır anamal geliri sayılır:
1. (Değişik bent: 31.12.1981-2574 s.y./13.m.; değişik bent: 21.02.2007-5582 s.y./28.m.) Her tür pay belgitlerinin kazanç payları (kurucu pay belgitleri ve diğer yararlanma pay belgitlerine verilen kazanç payları ve pay iyelerine hazırlık dönemi için işlenti olarak ya da başka adlarla yapılan her türlü ödeme ile Anamal Piyasası Yasasına göre kurulan yatırım fonları katılma belgelerine ödenen kazanç payları ile konut karşılama fonlarını temsil ederek çıkarılan tutuya dayalı taşınır değerlere ve varlık karşılama fonlarını temsil ederek çıkarılan varlığa dayalı taşınır değerlere ödenen işlenti, kazanç payı ya da benzeri gelirler içinde.);
2. (Değişik bent: 04.12.1985-3239 s.y./57.m.) Katılma paylarından doğan kazançlar; (Limitet ortaklık ortaklarının, iş ortaklıkları ortaklarının ve sınırlı sorumlu komandit ortakların kazanç payları ile kooperatiflerin dağıttığı kazançlar, bu topluluk içindedir. Kooperatiflerin ortakları ile yaptıkları işlemlerden doğan kazançların ortaklara, kooperatifle yaptıkları işlemler oranında dağıtım, kazanç dağıtımı sayılmaz.)
(Ek paragraf: 28.03.2007-5615 s.y./4.m.) 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Yasasının ...
