|
5957 sayılı HAL YASASINA GÖRE KİRA/SATIŞ/TAHSİS İŞLEMLERİ HANGİ DURUMLARDA İPTAL EDİLİR
Şanlıurfa Belediyesi Hukuk İşleri Müdürü
Yaş sebze ve meyvenin insan sağlığına uygun olarak tüketiciye sunulması, üretiminden tüketimine kadar tüm aşamalarda kayıt altına alınıp kalite ve standart açısından yeterli denetim ve kontrol sürecinden geçirilmesini gerektirir. Bu amaçla çıkarılan ve yeni Hal yasası olarak bilinen 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun resmi gazetenin 26 Mart 2010 tarih ve 27533 sayısında yayınlanmış ve yürürlüğe girmiştir.
Bu çalışmamızda hangi hallerde belediye encümeni tarafından Kira/satış/tahsis işlemi iptal edilmesi gerektiğini ele alıp inceleyeceğiz;
1- Piyasada darlık yaratmak, fiyatların yükselmesine sebebiyet vermek veya fiyatların düşmesine engel olmak için malların belirli ellerde toplanması, satışından kaçınılması, stoklanması, yok edilmesi, bu amaçla propaganda yapılması veya benzeri davranışlarda bulunulması, yasak olup buna aykırı davranılması halinde (karaborsacılık faaliyeti)( m.13/1-a m.11/6-e m.14/f) toptancı halindeki işyeri ise kiralanmışsa kira sözleşmesi feshedilir,eğer satın alınmış ise satış işlemi iptal edilir.Karaborsacılık faaliyeti semt veya üretici pazarında gerçekleşmiş ise tahsis işlemi iptal edilir.
2- Malların, gıda güvenilirliğine, kalite ve standardına, teknik ve hijyenik şartlara aykırı olarak satışa sunulması, yasak olup buna aykırı davranılması halinde (m.13/1-b ,m.14/1-ğ m.11/6-f m.14/2) Kira/satış/tahsis işlemi iptal edilebilmesi için bu fiilden dolayı bir takvim yılı içinde 3 kez ceza alması halinde ancak toptancı halindeki işyeri ise kiralanmışsa kira sözleşmesi feshedilir,eğer satın alınmış ise satış işlemi iptal edilir.Semt veya üretici pazarında gerçekleşmiş ise tahsis işlemi iptal edilir.Bu maddeye göre iptal işlemi yapılmadan önce aynı yıl içerisinde toptancı halindeki işyerinin 2011 yılı için 2.000 TL, pazarcının ise 200 TL para cezasından üç kez almış olması gerekir.Para cezalarının ödenip ödenmemesinin bir etkisi yoktur.Önemli olan aynı yıl içinde aynı fiilden dolayı üç ceza alması yine aynı yıl içinde 4. defasında iptal kararı verilecek olmasıdır.
3- Aynı kap veya ambalaj içine değişik kalitede ve/veya üzerinde yazılı olan miktardan az mal konulması, halinde (m.13/1-h,m.14/1-c) Kira/satış/tahsis işlemi iptal edilebilmesi için bu fiilden dolayı bir takvim yılı içinde 3 kez ceza alması halinde ancak toptancı halindeki işyeri ise kiralanmışsa kira sözleşmesi feshedilir,eğer satın alınmış ise satış işlemi iptal edilir.Semt veya üretici pazarında gerçekleşmiş ise tahsis işlemi iptal edilir.Bu maddeye göre iptal işlemi yapılmadan önce aynı yıl içerisinde toptancı halindeki işyerinin 2011 yılı için 2.000 TL, pazarcının ise 200 TL para cezasından üç kez almış olması gerekir.Para cezalarının ödenip ödenmemesinin bir etkisi yoktur.Önemli olan aynı yıl içinde aynı fiilden dolayı üç ceza alması yine aynı yıl içinde 4. defasında iptal kararı verilecek olmasıdır.
4- Ölçü ve tartı aletlerinin hileli bir şekilde kullanılması ya da hileli olarak karışık veya standartlara aykırı mal satılması, halinde (m.13/1-ı,m.14/1-c,m.14/2) Kira/satış/tahsis işlemi iptal edilebilmesi için bu fiilden dolayı bir takvim yılı içinde 3 kez ceza alması halinde ancak toptancı halindeki işyeri ise kiralanmışsa kira sözleşmesi feshedilir,eğer satın alınmış ise satış işlemi iptal edilir.Semt veya üretici pazarında gerçekleşmiş ise tahsis işlemi iptal edilir.Bu maddeye göre iptal işlemi yapılmadan önce aynı yıl içerisinde toptancı halindeki işyerinin 2011 yılı için 2.000 TL, pazarcının ise 200 TL para cezasından üç kez almış olması gerekir.Para cezalarının ödenip ödenmemesinin bir etkisi yoktur.Önemli olan aynı yıl içinde aynı fiilden dolayı üç ceza alması yine aynı yıl içinde 4. defasında iptal kararı verilecek olmasıdır.
5- Hukuken geçerli bir mazereti olmadığı halde pazar yerlerindeki satış yerini üst üste 3 kez veya bir takvim yılında 8 kez kullanmaz ise veya toptancı halindeki işyerini aralıksız 15 gün veya bir yılda 60 gün kapatırsa (m.11/6-c) Kira/satış/tahsis işlemi iptal edilir.Burada kanun koyucu semt pazarlarının ve toptancı halinin işler vaziyette bulunmasını sağlamaya çalışmaktadır.
6- Doğrudan veya dolaylı olarak aynı toptancı halinde birden fazla işyeri satın alması veya kiralaması halinde veya Aynı pazar yerinde ikiden fazla satış yeri tahsis edildiği anlaşılması halinde (m.11/6-k) Kira/satış/tahsis işlemi iptal edilir.
7- Tahsis edilen satış yerlerini başkasına devredenlerin veya herhangi bir şekilde kullandıranların veya kiraladığı işyerini haklı sebepler yokken devreden ya da satın aldığı işyerini başkasına kullandıranların (m.11/6-i) Kira/satış/tahsis işlemi iptal edilir.
8- Belediye meclisinin belirlediği teminatını süresinde vermeyenlerin veya eksilen teminatını süresinde tamamlamayanların,( m.11/6) Kira/satış işlemi iptal edilir
9- Kira veya tahsis ücretini belediyenin yazılı uyarısına rağmen ödemediği takdirde (m.11/6) Kira sözleşmesi feshedilir veya tahsis işlemi iptal edilir.İcra takibi yapılması veya ödeme için ihtarname çekilmesine rağmen ödeme yapılmaması halinde encümen iptal kararı alır.
10- Hal içinde komisyoncular ile tüccarlar kendi aralarında mal alıp sattığı veya devrettiği( m.11/6-ç)tespit edilirse Kira ve satış işlemi iptal edilir.
11- Tekel oluşturmak için anlaşma yapma ve birlikte hareket etme iradelerinin olduğu tespit edilirse( m.11/6-d) Kira ve satış işlemi iptal edilir.
12- Halde yaptığı satışlarda bir yılda 2 kez fatura düzenlemeyen veya eksik düzenleyenlerin( m.11/6-ğ) Kira ve satış işlemi iptal edilir.
13- Bir yıl içinde üretici alacağını süresi içinde 3 kez ödemeyenlerin (m.11/6-g) Kira ve satış işlemi iptal edilir.
14- Yazılı İhtara rağmen kira sözleşmesine aykırılığı 20 gün içinde gidermezse (m.11/6-j) Kira sözleşmesi fesh edilir.
15-Pazar yerlerindeki satış yerinde, toptancı halinden satın alınmayan veya toptancı haline bildirilmeyen malları bir takvim yılı içinde 5 defa sattığı tespit edilmesi halinde (m.11/6-b) Tahsis işlemi iptal edilir.
16-Semt veya üretici pazarlarında, kendi ürettiği malların dışında belediyenin belirlediği miktarın üzerinde 1 yıl içinde 3 kez satış yapan üreticilerin, (m.11/6-h) Tahsis işlemi iptal edilir.
Tahsisin iptaline ilişkin kararın kendilerine tebliğinden itibaren, pazar yerlerindeki tahsis sahipleri ise satış yerlerini 7 gün içinde tahliye etmeye mecburdur.
Kira sözleşmesinin feshine ya da satış işleminin iptaline ilişkin kararın kendilerine tebliğinden itibaren, belediye toptancı halinde faaliyet gösterenler işyerlerini 30 gün içinde, tahliye etmeye mecburdur. Bu süre sonunda tahliye edilmeyen yerler, belediye zabıtası tarafından tahliye ettirilir.
Kaynakça:
Av. M. Lamih ÇELİK, Yeni Hal Yasasına Göre “Hal Hakem Heyeti”, Yerel Yönetim ve Denetim Dergisi Haziran 2010 Cilt: 15 Sayı: 6 s.29-32
Av. M. Lamih ÇELİK, Yeni Hal Yasasına Göre Belediye Encümenin uygulayacağı yaptırımlar ,Yerel Yönetim ve Denetim Dergisi Ekim 2010 Cilt: 15 Sayı: 10 s.22-26
Av. M. Lamih ÇELİK, Yeni Hal Yasasına Göre Hal Rüsumu Beklenen Mahalli İdareler Dergisi Temmuz 2010
Av. M. Lamih ÇELİK, Yeni Hal Yasasına Göre Toptancı halinin kurulması ve işletilmesi,Dergiden sayı 49
Av. M. Lamih ÇELİK,Yeni hal yasasına göre semt pazarı,Güncel Mevzuat dergisi
|
Bu makaleden kısa alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir :
"5957 Sayılı Hal Yasasına Göre Kira/satış/tahsis İşlemleri Hangi Durumlarda İptal Edilir" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Av.M.Lamih Çelik'e aittir ve makale, yazarı tarafından Türk Hukuk Sitesi (http://www.turkhukuksitesi.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
|
|
5957 Sayılı Hal Yasasına Göre Kira/satış/tahsis İşlemleri Hangi Durumlarda İptal Edilir
